Αναλύστε την ελληνική αντιτρομοκρατική πολιτική μετά το 2002: προβλήματα, ελλείμματα και προοπτικές

Abstract

Η τρομοκρατία αποτελεί μία σημαντική πρόκληση για την ασφάλεια των κρατών. Το κόστος και τα αποτελέσματά της υπερβαίνουν κατά πολύ τις άμεσες ζημιές που προκαλούνται από μια τρομοκρατική επίθεση, συμπεριλαμβανομένων των απωλειών ζωής και των τραυματισμών. Η τρομοκρατική δραστηριότητα, και ειδικότερα η ανάγκη άμυνας εναντίον της, η προστασία των κοινωνιών από την πανταχού παρούσα απειλή και τελικά η αποτροπή της, συχνά επιβάλλει σκληρά διλήμματα επιλογής μεταξύ δύο δημόσιων αγαθών: ελευθερίες έναντι ασφάλειας, με το τελευταίο να περιλαμβάνει δυνητικά τον περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών που αποτελούν την επιτομή των δημοκρατικών καθεστώτων και την πρόοδο των σύγχρονων ανοιχτών κοινωνιών (Economou & Kollias, 2012, σελ. 3). Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην καρδιά της Μεσογείου έχει προσφέρει μια βάση για τρομοκρατική δραστηριότητα από τη δεκαετία του 1960. Η αντιτρομοκρατική γεωγραφική πρόκληση της Ελλάδας έγκειται στο γεγονός ότι είναι μια ορεινή χώρα που περιβάλλεται από πολλά αραιά νησιά και βρίσκεται μεταξύ της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και των χωρών της Βόρειας Αφρικής. Για δεκαετίες, ο συνδυασμός της γεωγραφίας της Ελλάδας και των χαλαρών συνοριακών ελέγχων έχει αναφερθεί ότι έχει επιτρέψει τη διέλευση τρομοκρατών, όπως επίσης και την παροχή υποστήριξης. Κατά τη δεκαετία του 1960 αναφέρθηκε ότι τρομοκρατικοί πράκτορες που συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής δρούσαν ή λάμβαναν εκπαίδευση και υλικοτεχνική υποστήριξη στην Ελλάδα (Chainoglou, 2017, σελ. 495; Skleparis, 2017). Από τη δεκαετία του 1970 και πιο συγκεκριμένα μετά την κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος η τρομοκρατία εμφανίστηκε στην Ελλάδα με τη 17Ν (Kassimeris, 1995, σελ. 74; Karyotis, 2007, σελ. 271; Chantzi, 2012, σελ. 25; Karampampas, 2014, σελ. 465; National Counterterrorism Center, 2021). Η εξάρθρωση της 17Ν δεν οδήγησε στο τέλος της τρομοκρατίας στην Ελλάδα, καθώς νέες τρομοκρατικές οργανώσεις έκαναν την εμφάνισή τους (Kassimeris, 2011, σελ. 199; Kassimeris, 2016, σελ. 863). Η τρομοκρατία στην Ελλάδα αποτελεί ένα εγχώριο προϊόν (Georgiadou & Rori, 2019, σελ. 12) και έχει σε μεγάλο βαθμό πολιτικά κίνητρα (Kassimeris, 2016, σελ. 864; Georgiadou & Rori, 2019, σελ. 1). Η αρχική απάντηση της πολιτείας στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 17Ν κυρίως ήταν ανεπαρκής, κάτι το οποίο οδήγησε και στην εμφάνιση νέων οργανώσεων (Kassimeris, 2005, σελ. 112; Karyotis, 2007, σελ. 271; Chantzi, 2012, σελ. 8, 15-16; Kassimeris, 2016, σελ. 863). Έπειτα από τα γεγονότα της 11.09.2001, τον φόβο τρομοκρατικών επιθέσεων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και την αλλαγή πολιτικής από την Ελλάδα που πλέον έθεσε την τρομοκρατία ως ζήτημα ασφαλείας, η αντι-τρομοκρατική πολιτική της μεταβλήθηκε. Η αντιτρομοκρατική νομοθεσία και οι πολιτικές στην Ελλάδα εξελίσσονται γρήγορα από το 2001 και έπειτα (Karyotis, 2007, σελ. 272; Chainoglou, 2017, σελ. 495).