Η διένεξη του Ναγκόρνο - Καραμπάχ και ο ρόλος περιφερειακών παραγόντων (Ρωσία, Τουρκία, Ιράν).

Abstract

Το ιστορικό και ενεργειακά πλούσιο γεωστρατηγικό περιβάλλον του Νοτίου Καυκάσου αποτελεί «δώρο θεού», που μπορεί να δώσει στα κράτη πλεονεκτήματα ισχύος, αλλά μπορεί επίσης, να καταστεί στοιχείο προβληματικών καταστάσεων στις διακρατικές σχέσεις και ίσως, και δυστυχίας. Η υπόψη περιοχή, προσλαμβάνει στρατηγική σημασία στη διεθνή πολιτική σκηνή και αποτελεί αρένα μεταξύ μεγαλύτερων και μικρότερων δυνάμεων Δύσης και Ανατολής. Το βασικό χαρακτηριστικό της Ευρασίας, είναι ότι ο χώρος αυτός είναι τεράστιος με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποτελέσει μία ενιαία πολιτική οντότητα. Ο πολιτικός πολυκατατεμαχισμός της Ευρασίας, καθώς επίσης και η ύπαρξη διαφόρων θρησκειών και πολιτισμών αποτελεί και τον κύριο λόγο που ο χώρος αυτός είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε συγκρούσεις. Σε αυτό το ευμετάβλητο τοπίο αναδυόμενων εθνικισμών, αυξανομένων πληθυσμών, εκρηγνυομένων προσδοκιών και αλληλεπικαλυπτομένων βλέψεων ισχύος, άρχισαν να συντελούνται βασικές γεωπολιτικές μετατοπίσεις μετά την ασύντακτη διάλυση της ΕΣΣΔ. Η τοπική διαμάχη μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν για τον θύλακα του Ναγκόρνο - Καραμπάχ και η διαφορετική τοποθέτηση των περιφερειακών παραγόντων (Ρωσία, Τουρκία, Ιράν), αλλά και των υπόλοιπων δυνάμεων της περιοχής (ΗΠΑ, Ομάδα Μινσκ, ΕΕ) στο συγκεκριμένο θέμα, έχουν μετατρέψει τη σύγκρουση σε «παγωμένη» («frozen conflict») και έχουν συντελέσει στην αύξηση της πολιτικής και στρατιωτικής αστάθειας κατά περιόδους. Η παρούσα εργασία, στην προσπάθειά της να αποκρυπτογραφήσει τον ανταγωνισμό Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν και λαμβάνοντας υπόψη την γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία που διαδραματίζει η ευρύτερη περιοχή του Ν. Καύκασου, αναλύει το ρόλο των υπερσυστημικών (Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν) παραγόντων της συρράξεως στο Ναγκόρνο - Καραμπάχ, μετά από την πρόσφατη Αζερική επίθεση, η οποία στηρίχθηκε εμφανώς και με κάθε μέσο - διπλωματικό και επιχειρησιακό - από την Άγκυρα, αλλά και σε επίπεδο εξοπλισμών από το Ισραήλ, ενώ σε πολιτικό επίπεδο έληξε με την συμφωνία εκεχειρίας του 2020 που πέτυχε η Ρωσία.