Το Brexit καθοδηγήθηκε από την πίστη της υπεροχής της παγκόσμιας ολοκλήρωσης σε σχέση με την περιφερειακή ή από την πίστη στον προστατευτισμό;

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια προσπάθεια διαφορετικής “ανάγνωσης” του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος για την παραμονή ή έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος της είναι η διερεύνηση του Brexit ως προς τα κίνητρα οικονομικής φύσης που ώθησαν τους Βρετανούς πολίτες στην απόφαση αυτή και ο εντοπισμός του βαθμού επηρεασμού μιας φαινομενικά περισσότερο πολιτικής απόφασης, από αίτια οικονομικού χαρακτήρα. Όπως διαπιστώνεται, η συνεχιζόμενη υποβάθμιση του επιπέδου της ευημερίας σημαντικού μέρους της βρετανικής κοινωνίας, παρείχε πρόσφορο έδαφος για την ανάδειξη του λαϊκιστικού και ευρωσκεπτικιστικού πολιτικού λόγου. Αυτό έγινε εφικτό μετά από δεκαετίες εφαρμογής νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την υποχώρηση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία και την υποβάθμιση των κοινωνικών παροχών. Η κυριαρχία των δυνάμεων της αγοράς, η οποία θέτει ως προτεραιότητα το ιδιωτικό συμφέρον απέναντι στην κοινωνική αλληλεγγύη, δέχθηκε με το Brexit ένα σοβαρό πλήγμα. Όταν μια κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στη νομισματική και δημοσιονομική ισορροπία έναντι της κοινωνικής ασφάλειας, τότε οι ανισότητες και η κοινωνική δυσαρέσκεια αυξάνονται σε βαθμό που να αμφισβητείται η αντιπροσωπευτικότητα των αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας. Συναισθήματα όπως απογοήτευση και θυμός, και αξίες όπως αξιοπρέπεια και εθνική ταυτότητα υπερισχύουν στις καρδιές των ανθρώπων, απέναντι σε ένα σύστημα στο οποίο δεν αισθάνονται πλέον να εκπροσωπούνται. Το Brexit έλαβε χώρα μέσα σε ένα κλίμα έντονης δυσαρέσκειας για την κοινοβουλευτική και τη διεθνή πολιτική, μετά από χρόνια αυξανόμενης κοινωνικής πόλωσης και σκληρών περικοπών. Η ψήφος για αποχώρηση από την Ε.Ε αποτελεί απόρριψη της χωρίς κανόνες ή όρια παγκοσμιοποίησης των αγορών και προβάλει το αίτημα για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, ενίσχυση του κράτους πρόνοιας και σεβασμό στις οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητες της βρετανικής κοινωνίας.