Αναλύστε τις ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της παγκοσμιοποίησης του μακρού 19ου αιώνα και της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης

Abstract

Οι δύο αυτές περίοδοι παγκοσμιοποίησης του μακρού 19ου αιώνα και της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης παρουσιάζουν ορισμένες ομοιότητες ως προς την οικονομική ολοκλήρωση, ιδίως σε επίπεδο εμπορίου και μετανάστευσης, αλλά η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται επίσης από σημαντικές πολιτικές αλλαγές, με τη μείωση της σημασίας των εθνών-κρατών και την ακόμα μεγαλύτερη άνοδο του καπιταλισμού. Οι σύγχρονες θεωρίες παγκοσμιοποίησης συνήθως συνδέουν τον όρο με την πολιτική και οικονομική τάξη μετά το 1945. Η δημιουργία πολυεθνικών ιδρυμάτων όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα, τα θεσμικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών και ένα δεσμευτικό δίκτυο πολυμερών συνθηκών και συμφωνιών επέτρεψαν τη συνεχή ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, των επενδύσεων και της κυκλοφορίας των ανθρώπων, τουλάχιστον έως την «Κρίσεις πετρελαίου» και οικονομικές κρίσεις της δεκαετίας του 1970. Αλλά δεν υπήρχε κρίση των φιλελεύθερων ιδεών που στήριζαν την παγκοσμιοποίηση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αντίθετα, η ηγεμονία των φιλελεύθερων ιδεών ενισχύθηκε κατά τη δεκαετία του 1970 και του 1980. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και ο μετασχηματισμός των κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης σηματοδότησαν τον θρίαμβο της φιλελεύθερη δημοκρατία και του καπιταλισμού της αγοράς. Το γρήγορο άνοιγμα της Κίνας στις παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις κατά την περίοδο μετά το Μάο έδωσε μια περαιτέρω ώθηση στα παγκόσμια δίκτυα παραγωγής καθώς και στις παγκόσμιες αγορές (Flew, 2018, σελ. 103) Στο πλαίσιο αυτό, στόχος αυτής της εργασίας είναι να προσδιοριστούν οι ομοιότητες και οι διαφορές αυτών των δύο περιόδων παγκοσμιοποίησης. Η εργασία αυτή θα βασιστεί στη μεθοδολογία των δευτερογενών δεδομένων, που σημαίνει ανάκτηση στοιχείων από έρευνες που έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν σχετικά με το υπό εξέταση ζήτημα. Η εργασία διαρθρώνεται σε τέσσερα κεφάλαια συνολικά. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στον εννοιολογικό προσδιορισμό, στην ιστορική εξέλιξη, στις διαστάσεις, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της παγκοσμιοποίησης. Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει συγκριτικά στοιχεία της παγκοσμιοποίησης μεταξύ του 19ου αιώνα και του 20ου-21ου αιώνα. Στο επόμενο κεφάλαιο αναλύονται οι διαφορές και οι ομοιότητες αυτών των δύο περιόδων παγκοσμιοποίησης, ενώ παράλληλα εκφράζονται και ορισμένοι προβληματισμοί σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη αυτής της διαδικασίας. Μία σύνοψη των ανωτέρω παρέχεται στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο αυτής της εργασίας.