Η παρούσα πανδημία ανέδειξε μια διχοτόμηση πολιτικών για την αντιμετώπιση της ύφεσης που προκαλεί. Είναι μια θεμελιώδης διαφωνία σε συνέχεια εκείνης που ανέκυψε κατά την διαχείριση της κρίσης χρέους που απειλεί την Ένωση και ιδιαίτερα την ευρωζώνη ή όχι;

Abstract

Κατά την κρίση της πανδημίας το 2020 εμφανίστηκε μια διχοτόμηση πολιτικών στην ΕΕ, αναφορικά με την αντιμετώπιση του μεγάλου οικονομικού αντίκτυπου. Το αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του κατά πόσο αυτή διχοτόμηση αποτελεί έκφανση μιας βαθύτερης σύγκρουσης εντός της Ένωσης που μπορεί να απειλήσει την ύπαρξη της. Για τον σκοπό αυτό εξετάστηκε το πλαίσιο τόσο της κρίσης COVID-19 όσο και της προγενέστερης κρίσης χρέους του 2010, οι αντιπαραθέσεις που εμφανίστηκαν και οι λύσεις που προκρίθηκαν. Εντοπίστηκαν 3 δίπολα: α) διάσταση μεταξύ των χωρών-πιστωτών του «πυρήνα» και των αποκλεισμένων από τις αγορές χωρών της «περιφέρειας» β) κεϋνσιανές πολιτικές δημοσιονομικής ενίσχυσης ενάντια σε αυστηρές κανονο-φιλελεύθερες (ordoliberal) πολιτικές και γ) αντιμετώπιση της κρίσης σε υπερεθνικό επίπεδο με ενίσχυση των οργάνων της ΕΕ, έναντι της άμεσης διακρατικής προσέγγισης εκτός πλαισίου της Ένωσης. Κατόπιν έγινε ανάλυση χρησιμοποιώντας τα τρία επίπεδα «εικόνες» του Waltz, αναφορικά με τα κίνητρα πίσω από τις ενέργειες των σημαντικότερων πρωταγωνιστών στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Προέκυψε πως παρά τις αντιθέσεις τους τα κράτη-μέλη επιδιώκουν την διατήρηση και ενίσχυση της Ένωσης, καθώς αυτό επιβάλει η δομή του διεθνούς συστήματος και η οικονομική τους οργάνωση. Επιπρόσθετα εκτιμήθηκε πως οι εντάσεις και διαφωνίες που παρατηρούνται, αποδίδονται σε πρόσκαιρες πολιτικές σκοπιμότητες και σε περιορισμένης έκτασης οικονομικά συμφέροντα.