Οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, το διεθνές δίκαιο και ο ρόλος του Καστελόριζου

Abstract

Η διαμάχη μεταξύ της Ελλάδας και η Τουρκίας για το Αιγαίο πέλαγος, την διαχείριση των φυσικών πόρων και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών η οποία άρχισε το 1973, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το εύρος των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει την Αιγιαλίτιδα Ζώνη της μέχρι το εύρος των 12 ν.μ. είναι μερικά από τα φλέγοντα ελληνοτουρκικά ζητήματα. Σε αυτά προστέθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας για τις αξιώσεις που εμφανίζει δεν στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά στο επιχείρημα ότι η Ελλάδα τείνει να μετατρέψει το Αιγαίο και ένα μεγάλο μέρος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου σε «ελληνική λίμνη» με αποτέλεσμα τον γεωπολιτικό στραγγαλισμό της. Από την πλευρά της η Ελλάδα είναι σταθερά προσηλωμένη στις προβλέψεις της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, απαιτώντας τα νησιά της να ασκήσουν πλήρη επήρεια στον μελλοντικό καθορισμό των θαλασσίων ζωνών με την γείτονα χώρα. Η στροφή του ενδιαφέροντος της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο δεν είναι τυχαία. Η ανακάλυψη σε κάποιες περιοχές και η εκτίμηση σε κάποιες άλλες για την ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων δεν ήταν δυνατόν να αφήσει άπρακτη τη γειτονική χώρα. Μέσα σε όλα αυτά, σημαντικό ρόλο για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών και συνεπώς τον διαμοιρασμό του θαλάσσιου και υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου, έχει το σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Μία πιθανή απόφαση από τα Διεθνή Νομικά Όργανα σε σχέση με το αν θα εφαρμοστεί το Διεθνές Δίκαιο σε όλη την έκταση του ή επιλεκτικά θα γείρουν εμφανώς την πλάστιγγα προς τις μία από τις δύο χώρες.