Οι προσπάθειες διείσδυσης της Τουρκίας στην Αραβική χερσόνησο και στην Αφρική

Abstract

Οι προσπάθειες διείσδυσης της Τουρκικής διπλωματίας στο πλαίσιο του νέο-οθωμανισμού και του Στρατηγικού Βάθους που προβάλλει ο Αχμέτ Νταβούτολου αναλύονται μέσα από την ανάδυση της σύγχρονης εποχής του Κεμάλ στις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά και της εξέλιξης της σημερινής Τουρκίας στο τέλος του 20ου αιώνα, υπό την ηγεσία του Recep Tayyip Erdoğan (Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) που συντελείται στις μέρες μας και θέτει τις βάσεις για την Τουρκία στον 21ο αιώνα. Τα πρώτα κεφάλαια με το γενικό γεωγραφικό και ιστορικό πλαίσιο κρίνονται αναγκαία, ώστε να εξηγηθούν τα επόμενα κεφάλαια στα οποία αναφέρεται η εφαρμογή της νέας τουρκικής πολιτικής και οι επιδιώξεις της τόσο στην Αραβική Χερσόνησο όσο και στην Αφρική, όπου εξελίσσονται δεκάδες προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας και οικονομικής συνεργασίας. Η οθωμανική διοίκηση των μιλλέτ προβάλλεται από την Τουρκία ως πρότυπο αρμονικής συνύπαρξης των διαφόρων μειονοτήτων υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία που οι ανταγωνιστές της Τουρκίας για την πρωτοκαθεδρία στον μουσουλμανικό κόσμο πρέπει να μιμηθούν και να στηρίξει η Δύση. Γι αυτό υπάρχει ειδική αναφορά και συνοπτική ανάλυση της οθωμανικής διοίκησης της Αυτοκρατορίας. Ειδική αναφορά γίνεται και στις ιδεολογίες που κυριάρχησαν από την ίδρυση του Τουρκικού κράτους και ιδιαίτερα στη θεωρία του νέο-οθωμανισμού διαχρονικά, που εν πολλοίς εξηγούν τις προσπάθειες διείσδυσης που βρίσκονται σε εξέλιξη σχεδόν σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, αλλά και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ακολούθως, γίνεται αναφορά στους τομείς στους οποίους εστιάζει η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, καθώς και των φορέων και των μέσων που αυτή χρησιμοποιεί για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Στα δυο επόμενα κεφάλαια εξετάζεται η προσπάθεια της Τουρκίας να εφαρμόσει την επιλεγείσα εξωτερική πολιτική στην Αραβική Χερσόνησο και στην Αφρικανική ήπειρο, αντίστοιχα. Τέλος επιχειρείται μία αποτίμηση των αποτελεσμάτων κατά την εφαρμογή της νέο-οθωμανικής θεωρίας σε οικονομικό και διεθνοπολιτικό επίπεδο και η εξαγωγή ορισμένων χρήσιμων πιθανά συμπερασμάτων, τόσο για τα κέρδη και τις απώλειες από την επιδίωξη της Τουρκίας για ηγεμονική θέση στην ευρύτερη περιοχή, όσο και την επίδραση των δράσεών της σε ότι αφορά την Ελλάδα.