Η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής άμυνας και οι προκλήσεις εφαρμογής της

Abstract

Είναι γεγονός ότι, εάν η ΕΕ είναι έτοιμη να αναλάβει και να μοιραστεί την ευθύνη της παγκόσμιας ασφάλειας και της οικοδόμησης ενός καλύτερου κόσμου, ανταποκρινόμενη στο όραμα της EUGS, η ενίσχυση της ΚΠΑΑ είναι μονόδρομος. Μέχρι σήμερα η ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια φαίνεται να είχαν καθηλωθεί σε ένα μάλλον αρκετά χαμηλό επίπεδο, όσον αφορά στη σύγκλιση των κρατών μελών στον αμυντικό τομέα και στη διαφαινόμενη ανάπτυξη κοινής άμυνας, με αποτέλεσμα νέες λύσεις και πρωτοβουλίες να είναι απαραίτητες. Η έλευση της ΣτΛ έφερε μεταξύ άλλων και τον μηχανισμό της PESCO, της οποίας οι προοπτικές και οι προκλήσεις παρουσιάστηκαν παραπάνω. Δεν αποτελεί πανάκεια για την επίλυση των ευρωπαϊκών αμυντικών προβλημάτων, αλλά είναι μια επιλογή την οποία τα κράτη μέλη πρέπει να αποφασίσουν αν θα επιχειρήσουν να θέσουν σε εφαρμογή ή αν θα την αφήσουν σε αδράνεια. Όπως και να’ χει αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας το οποίο, ενδεχομένως, να ενισχύσει την ΚΠΑΑ και να αποτελέσει το εφαλτήριο για την επίτευξη της «Ευρωπαϊκής Αμυντικής ένωσης» την οποία πολλοί οραματίζονται. Η ανάληψη σχετικής πρωτοβουλίας από μια ομάδα «ισχυρών προθύμων» και η επιτυχής εκμετάλλευση και εφαρμογή των δυνατοτήτων του μηχανισμού, με παράλληλη αντιμετώπιση των όποιων εμποδίων, πιθανόν να οδηγήσει σε μία σειρά συμμετοχής και άλλων κρατών και τη δημιουργία εποικοδομητικών εταίρων, οι οποίοι θα ενισχύσουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σ’ αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Μετά την είσοδο στον μηχανισμό, η ανάγκη αποφυγής της αποβολής από αυτόν, λόγω μη πλήρωσης των απαιτούμενων κριτηρίων, θα ωθήσει τους συμμετέχοντες να εντείνουν τις προσπάθειες για βελτίωση των αμυντικών τους δυνατοτήτων. Η PESCO δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά το μέσο για την δημιουργία δυνάμεων με μεγαλύτερη ικανότητα ανάπτυξης και με απώτερο σκοπό την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Επομένως, ακόμα κι αν οι ικανότητες είναι επαρκείς, η πολιτική θέληση είναι το κλειδί για μια ενιαία δράση προς την περαιτέρω ολοκλήρωση της Eευρωπαϊκής Άμυνας. Ιδιαίτερα στην παρούσα οικονομική συγκυρία, τα οφέλη του μηχανισμού πολλαπλασιάζονται και η προώθησή του αποτελεί κρίσιμο όρο. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουν πλήξει αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις, οι συγκρούσεις στη Συρία και την Ουκρανία και ο αυξανόμενος αριθμός κυβερνοεπιθέσεων, είναι μόνο μερικές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτές οι απειλές για την ασφάλεια, οι οποίες δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα, υπογραμμίζουν την ανάγκη για ισχυρότερη ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, όπως άλλωστε από πολύ νωρίς είχε προληφθεί και στη ΣτΛ. Στο προκλητικό στρατηγικό περιβάλλον που αντιμετωπίζει η ΕΕ, η στενότερη αμυντική συνεργασία μπορεί να εδραιώσει την παγκόσμια θέση της και να εξασφαλίσει τα στρατηγικά της συμφέροντα. Αυτό πρέπει να συμβαίνει σε πλήρη συμφωνία με το ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα να διεξάγεται ενεργός διάλογος με τα μελλοντικά μέλη της ΕΕ, καθώς ανήκουν και στην ευρωπαϊκή κοινότητα ασφαλείας. Με μια σειρά από συγκεκριμένες προτάσεις κρατών μελών σχετικά με την αμυντική συνεργασία όπως και με το Έγγραφο-Αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας (2017) προσφέρεται η ευκαιρία σε ένα ευρύτερο κοινό να εμπλακεί στη συγκεκριμένη συζήτηση και να διαμορφωθεί ο δρόμος προς τα εμπρός, βασιζόμενος στις συγκεκριμένες εξελίξεις που έχουν ήδη ξεκινήσει.