Η χρήση των νέων τεχνολογιών στη διδακτική των οικονομικών μαθημάτων: η επίδραση του μοντέλου ανάπτυξης του λογισμικού ανοιχτού κώδικα

Abstract

Σκοπός αυτής της διατριβής ήταν να εφαρµόσει ένα µοντέλο υποστήριξης της διδασκαλίας των οικονοµικών µαθηµάτων στο οποίο εφαρµόζονται αρχές που προκύπτουν από τη µελέτη του κινήµατος ανοιχτού λογισµικού και στοιχεία από άλλες σύγχρονες θεωρίες όπως αυτές της ∆ιαχείρισης της Γνώσης (Knowledge Management) και των Κοινοτήτων Πρακτικής (Communities of Practice) και να µετρήσει την αποδοχή του από τους διδασκόµενους. Οι θεωρίες αυτές εξερευνούν την οικοδόµηση της γνώσης µεταξύ ανθρώπων µε διαφορετικές ικανότητες, οι οποίοι συνεργούν στα πλαίσια µιας οµάδας για την επιδίωξη κοινών στόχων. Ένα εικονικό περιβάλλον σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σύµφωνα µε τις παραπάνω αρχές και ονοµάστηκε Infonomics. Επιπρόσθετα της αποδοχής, η µελέτη αυτή αξιολόγησε την επίδραση του προτεινόµενου πειραµατικού µοντέλου στην επίδοση, στις στάσεις των φοιτητών απέναντι στα οικονοµικά και στην εξέλιξη των οικονοµικών τους απόψεων σε σύγκριση µε το παραδοσιακό µοντέλο διδασκαλίας. Επίσης σκοπός της µελέτης ήταν να αξιολογήσει την επίδραση του όγκου συµµετοχής των φοιτητών στο περιβάλλον του προτεινόµενου µοντέλου στην επίδοση, στις στάσεις και στις οικονοµικές τους απόψεις. Τέλος σκοπός της διατριβής ήταν να διαπιστώσει την επίδραση του πληροφορικού αλφαβητισµού των µελών της πειραµατικής οµάδας στον όγκο συµµετοχής τους στο εικονικό περιβάλλον Infonomics. Στην έρευνα συµµετείχαν οι πρωτοετείς φοιτητές του τµήµατος Εφαρµοσµένης Πληροφορικής του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας αφού χωρίστηκαν σε δύο οµάδες, µία πειραµατική και µία ελέγχου, τυχαία. Η οµάδα ελέγχου ακολούθησε τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας του µαθήµατος «Αρχές Οικονοµικής», ενώ η πειραµατική οµάδα συµµετείχε και στο περιβάλλον του Infonomics. Οι φοιτητές της πειραµατικής οµάδας κλήθηκαν να αντιµετωπίσουν το Infonomics ως µια ηλεκτρονική οικονοµική εφηµερίδα ή ένα ηλεκτρονικό οικονοµικό περιοδικό στο οποίο θα έπρεπε να συνεισφέρουν οικονοµικά άρθρα και περιεχόµενο οποιασδήποτε µορφής σχετικό µε το µάθηµα «Αρχές Οικονοµικής». Οι φοιτητές είχαν τη δυνατότητα σχολιασµού των εργασιών των συναδέλφων τους. Οι ερευνητικές µέθοδοι που χρησιµοποιήθηκαν ήταν και ποσοτικές και ποιοτικές. Η µέτρηση της αποδοχής του Infonomics έγινε µε τη στατιστική ανάλυση των δεδοµένων που συγκεντρώθηκαν από ένα ανώνυµο ερωτηµατολόγιο και από την ανάλυση περιεχοµένου των αρχείων καταγραφής του Infonomics καθώς και µιας ηµιδοµηµένης συνέντευξης δύο φοιτητριών. Η µέτρηση της συµβολής του Infonomics στην επίδοση, τις στάσεις και τις οικονοµικές απόψεις των φοιτητών, πραγµατοποιήθηκε µε την παλινδροµική ανάλυση των δεδοµένων που συγκεντρώθηκαν από σχετικά ερωτηµατολόγια που συµπληρώθηκαν από τους φοιτητές τόσο κατά την έναρξη όσο και κατά τη λήξη του µαθήµατος «Αρχές Οικονοµικής». Η µέτρηση της συµβολής του πληροφορικού αλφαβητισµού στον όγκο συµµετοχής των φοιτητών, πραγµατοποιήθηκε µε την παλινδροµική ανάλυση των δεδοµένων που συγκεντρώθηκαν από ένα ερωτηµατολόγιο πληροφορικού αλφαβητισµού που συµπλήρωσαν οι φοιτητές στην αρχή των µαθηµάτων και από τα αρχεία καταγραφής του Infonomics. Τα αποτελέσµατα αυτής της µελέτης όσον αφορά τα κύρια ερωτήµατα της διατριβής δείχνουν: 1) ότι οι φοιτητές αποδέχτηκαν θετικά την εφαρµογή ενός τέτοιου µοντέλου για την υποστήριξη των οικονοµικών µαθηµάτων. 2) ότι δεν υπήρξε σηµαντική διαφορά στην επίδοση, στις στάσεις απέναντι στα οικονοµικά µαθήµατα και στις οικονοµικές απόψεις µεταξύ της πειραµατικής οµάδας και της οµάδας ελέγχου. 3) ότι στα πλαίσια της πειραµατικής οµάδας οι φοιτητές µε µεγαλύτερη ενεργητική συµµετοχή και µε µεγαλύτερο αριθµό επισκέψεων είχαν υψηλότερες επιδόσεις από τους συµφοιτητές τους µε λιγότερη διαδικτυακή δραστηριότητα. Η µεγαλύτερη ενεργητική συµµετοχή και ο µεγαλύτερος αριθµός επισκέψεων επηρέασε και τις οικονοµικές απόψεις των φοιτητών δηλαδή οι φοιτητές µε τη µεγαλύτερη ηλεκτρονική παρουσία παρουσίασαν απόψεις πιο κοντά σ’ αυτές που τείνουν να θεωρούνται ότι αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των οικονοµολόγων. Αντίθετα η συχνότητα της ηλεκτρονικής παρουσίας δεν επηρέασε τις στάσεις των φοιτητών απέναντι στα οικονοµικά µαθήµατα. 4) ότι ο πληροφορικός αλφαβητισµός των µελών της πειραµατικής οµάδας δεν επηρέασε το επίπεδο της συµµετοχής τους στο Infonomics.

The purpose of this thesis is to apply a model that supports the teaching of economics and which is based on the principles of the open source movement and elements of other modern theories such as Knowledge Management and Communities of Practice, and to measure the model's acceptance by the students. These theories describe the development of knowledge among students with different abilities who collaborate as a team for the achievement of their common goals. Based on these principles, a virtual environment was designed and implemented with the name " infonomics". In addition, this study evaluates the impact of the proposed experimental model in the students' academic performance, their attitude and views towards economics, compared to the effect of the traditional teaching model. The purpose of this study is also to evaluate the impact of the students' participation to the experimental model on their academic performance, attitudes and their views on economics. Finally, this study assesses the impact of informatics literacy of the students of the experimental group to their participation in the virtual environmnent of Infonomics. The first year students of the department of Information Technology of the University of Macedonia participated in this research. The students randomly divided inτο two groups, the experimental and the control. The control group was taught the course "Principles of Economics" with the traditional method, while the experimental group also participated in the Infonomics environment. The students in the experimental group were asked to consider the Infonomics environment as an electronic economics newspaper or magazine to which they were expected to contribute articles and other content relevant to the course. The students had the right to commnent on other students' postings. The results of this research regarding the main questions show the following. 1)The students accepted positively the application of the experimental model in supporting the teaching of economics. 2)There was no significant difference to academic performance, students' attitude towards economics as a subject, and the views regarding economics between the experiment and control groups. 3)Within the experimental group, students with more active participation and more visits to the Infonomics environment had better academic performance than the students with lower internet participation. The active participation and the number of electronic visits to the Infonomics environment influenced the views of students towards economics. In other words, the students with the most internet participation tended to adopt mainstream views in economics. On the other hand, the frequency of electronic participation did not influence the attitude of students towards the economics courses. 4)Finally, the informatics literacy of the members of the experimental group did not influence their participation to Infonomics.