Εκπαιδευτική ηγεσία και διαπολιτισμικότητα. Προσεγγίζοντας την πρόκληση στα σύγχρονα ελληνικά σχολεία.

Abstract

Η παρούσα έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το 2025 σε δέκα εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Αττικής, εξετάζει τον ρόλο των εκπαιδευτικών ηγετών στη διαχείριση και προώθηση της διαπολιτισμικότητας στο σχολείο. Μέσα από ποιοτικές, ημιδομημένες συνεντεύξεις διερευνήθηκαν ο ρόλος, τα χαρακτηριστικά, οι καθημερινές προκλήσεις και οι αποτελεσματικές στρατηγικές των ηγετών σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι ο/η ηγέτης, διαθέτοντας ενσυναίσθηση, πολιτισμική ευαισθησία, επικοινωνιακές και οργανωτικές δεξιότητες και προσήλωση στη δια βίου μάθηση, δρα ως καταλύτης αλλαγής: θεμελιώνει όραμα αποδοχής της διαφορετικότητας, δημιουργεί ασφαλές και συμπεριληπτικό κλίμα, προσαρμόζει τη διδακτέα ύλη, ενδυναμώνει μαθητές και εκπαιδευτικούς, και δικτυώνει το σχολείο με γονείς, κοινότητα και εξωτερικούς φορείς. Παρά προκλήσεις όπως ρατσιστικές στάσεις, θεσμικούς περιορισμούς, περιορισμένους πόρους, χρονικές πιέσεις και γλωσσικά εμπόδια, ο/η εκπαιδευτικός ηγέτης αξιοποιεί συνεργατική–βιωματική μάθηση, καλλιτεχνικές και πολιτισμικές δράσεις, πολυγλωσσική επικοινωνία και «μικρές νίκες» για να αποδομήσει στερεότυπα, να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και να μετατρέψει τα εμπόδια σε ευκαιρίες. Έτσι, η διαπολιτισμικότητα περνά από τη θεωρία στην καθημερινή πρακτική, με τη διαφορετικότητα να αναδεικνύεται σε πηγή πλούτου, κοινωνικής συνοχής και ισότητας για ολόκληρη τη σχολική κοινότητα.

This 2025 study, conducted with ten primary and secondary school teachers in Attica, explores the role of educational leaders in managing and fostering interculturalism within the school setting. Through qualitative, semi-structured interviews, it examines leaders’ roles, traits, everyday challenges, and effective strategies in multicultural environments. Findings show that leaders—equipped with empathy, cultural sensitivity, strong communication and organizational skills, and a commitment to lifelong learning—act as catalysts for change: they ground a vision of diversity acceptance, create a safe and inclusive climate, adapt the curriculum, empower

students and teachers, and build networks with parents, the community, and external agencies. Despite obstacles such as racist attitudes, institutional constraints, limited resources, time pressures, and language barriers, educational leaders employ collaborative and experiential learning, artistic and cultural activities, multilingual communication, and “small wins” to dismantle stereotypes, strengthen trust, and convert barriers into opportunities. Thus, interculturalism moves from theory to daily practice, with diversity emerging as a source of richness, social cohesion, and equity for the entire school community.