Λογιστική απάτη και ο θεσμός της πολιτικής των καταγγελιών (whistleblowing)

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μια βιβλιογραφική ανασκόπηση που εξετάζει τη διασύνδεση μεταξύ της λογιστικής απάτης και του θεσμού των καταγγελιών, “whistleblowing”, αναλύοντας πώς ο επικείμενος θεσμός μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για την πρόληψη και αποκάλυψη της απάτης στις επιχειρήσεις. Η λογιστική απάτη ορίζεται ως η σκόπιμη παραποίηση των οικονομικών στοιχείων με στόχο την παραπλάνηση επενδυτών και μετόχων. Οι συνέπειες της λογιστικής απάτης είναι επιζήμιες τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την οικονομία, με σκάνδαλα λογιστικής απάτης, όπως της Lehman Brothers και του Bernie Madoff να τονίζουν τη σημασία της σωστής εποπτείας. Διάφορα μοντέλα, όπως το Τρίγωνο και το Διαμάντι της Απάτης, εξηγούν τους παράγοντες που οδηγούν στην διάπραξη απάτης. Αυτοί περιλαμβάνουν την πίεση, την ευκαιρία, τη δικαιολόγηση και την ικανότητα των ατόμων να παραβιάσουν τα συστήματα ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτό, ο θεσμός των καταγγελιών αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ανίχνευση της απάτης, καθώς οι εργαζόμενοι που καταγγέλλουν παρατυπίες καθιστούν έναν πολύτιμο αρωγό για την άμεση αντιμετώπισή τους. Η νομοθεσία, όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/1937, νόμος 4808/2021 και το ISO 37002, παρέχουν ένα πλαίσιο για την προστασία των “whistleblowers” και την ενίσχυση της διαφάνειας στις επιχειρήσεις. Η παρούσα εργασία τονίζει την ανάγκη για ενίσχυση των εσωτερικών ελέγχων και την καλλιέργεια εταιρικής κουλτούρας που ενθαρρύνει την ηθική συμπεριφορά και την πρόληψη της απάτης μέσω της πολιτικής των καταγγελιών. Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, η σωστή εφαρμογή του θεσμού των καταγγελιών είναι απαραίτητη για την πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση της λογιστικής απάτης, ενώ η ενσωμάτωση αυστηρότερων κανόνων και η ενίσχυση της προστασίας των “whistleblowers” μπορούν να ενισχύσουν τη διαφάνεια και την ακεραιότητα στις επιχειρήσεις.