Αντιληπτό στρες, προσωπική και επαγγελματική ικανοποίηση σε ψυχολόγους: ο ρόλος της αυτοφροντίδας και της συναισθηματικής νοημοσύνης

Abstract

Η παρούσα έρευνα εξετάζει τον ρόλο της αυτοφροντίδας και της συναισθηματικής νοημοσύνης στη σχέση μεταξύ του αντιληπτού στρες και της προσωπικής και επαγγελματικής ικανοποίησης σε ψυχολόγους. Οι ψυχολόγοι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο στρες, λόγω των προκλήσεων που περιλαμβάνει το επάγγελμα τους, κάτι που μπορεί να μειώσει την ικανοποίησή τους τόσο στην εργασία όσο και στη ζωή τους. Συγχρόνως, η αυτοφροντίδα φαίνεται να μετριάζει τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες, λειτουργώντας προστατευτικά, ενώ η συναισθηματική νοημοσύνη προωθεί την ευημερία και μπορεί, επίσης, να προστατεύει από τις επιπτώσεις του στρες. Με βάση τα παραπάνω, η παρούσα έρευνα ακολούθησε μία ποσοτική προσέγγιση για να διερευνήσει αυτές τις σχέσεις. Συνολικά, συμμετείχαν 120 ψυχολόγοι, εκ των οποίων οι 112 (93,3%) ήταν γυναίκες και οι 8 (6,7%) ήταν άνδρες, με μέσο όρο ηλικίας τα 35,5 έτη (Τ.Α. = 8,31), οι οποίοι προσεγγίστηκαν μέσω επαγγελματικών ομάδων στο Facebook και μέσω προσωπικών επαφών της ερευνήτριας, αποτελώντας ένα δείγμα ευκολίας. Για την αξιολόγηση του αντιληπτού στρες χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα Perceived Stress Scale (PSS), για την αξιολόγηση της αυτοφροντίδας η κλίμακα Αξιολόγησης Αυτοφροντίδας για Ψυχολόγους (Self-Care Assessment for Psychologists), και για την αξιολόγηση της συναισθηματικής νοημοσύνης η κλίμακα Wong and Law Emotional Intelligence Scale. Η προσωπική ικανοποίηση μετρήθηκε με τη Satisfaction with Life Scale (SWLS) και η επαγγελματική ικανοποίηση με μία προσαρμοσμένη εκδοχή, για τις ανάγκες της έρευνας, του ερωτηματολόγιο ικανοποίησης της Μινεσότα (Minnesota Satisfaction Questionnaire). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το αντιληπτό στρες προέβλεπε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή, αλλά δεν είχε την ίδια επίδραση στην ικανοποίηση από την εργασία. Από την άλλη, η αυτοφροντίδα βρέθηκε ότι προβλέπει θετικά την ικανοποίηση από την ζωή και την εργασία, ενώ η συναισθηματική νοημοσύνη προέβλεπε μόνο την ικανοποίηση από την εργασία. Η αυτοφροντίδα και η συναισθηματική νοημοσύνη λειτούργησαν ως προστατευτικοί παράγοντες, μειώνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες και προάγοντας την ικανοποίηση των ψυχολόγων. Τα ευρήματα της έρευνας σχολιάζονται σε σχέση με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, ενώ γίνεται αναφορά στους περιορισμούς της έρευνας και σε προτάσεις για μελλοντικές έρευνες.