Μετανάστευση και σύγχρονες υβριδικές απειλές - η περίπτωση της Ελλάδος

Abstract

Οι σύγχρονες υβριδικές και ασύμμετρες απειλές που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα περισσότερα κράτη στη διεθνή σκακιέρα, κατά τον 21ο αιώνα, συνδέονται άμεσα με τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων. Παράλληλα, μια πραγματικότητα αποτελεί η διασύνδεση του μεταναστευτικού φαινομένου, με την παράτυπη μετανάστευση, το οργανωμένο έγκλημα και τη διεθνή τρομοκρατία, τρεις από τις βασικότερες ασύμμετρες απειλές της σύγχρονης εποχής. Ο ρόλος που διαδραματίζουν τα εξωτερικά σύνορα κατά την εποχή που διανύουμε, είναι ίσως εντελώς διαφορετικός, από το ρόλο που κατείχαν κατά την Ψυχροπολεμική περίοδο και παλαιότερα, καθώς πριν τη διάλυση της ΕΣΣΔ, οι περισσότεροι κρατικοί δρώντες, διασφάλιζαν την απροσπελασιμότητα τους. Από την άλλη πλευρά, κατά τη σύγχρονη εποχή, η εδραίωση του παγκοσμιοποιημένου χαρακτήρα της οικονομίας και οι αλλαγές στον τρόπο διακίνησης των ανθρώπων, των κεφαλαίων και των προϊόντων, έχουν αλλάξει τα δεδομένα της ασφάλειας, με την αύξηση της τρωτότητας των εξωτερικών συνόρων και τη μείωση του προϋπάρχοντος καθεστώτος αυστηρότερων ελέγχων. Με βάση τα ανωτέρω, στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της διπλωματικής εργασίας θα αναφερθούν οι έννοιες που περικλείουν το μεταναστευτικό φαινόμενο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, ενώ παράλληλα, θα δοθεί έμφαση στις νέες μορφές των μεταναστευτικών ροών, καθώς και θα αναλυθεί η επιρροή της μετανάστευσης στα εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα ασφάλειας των κρατών. Τέλος, θα γίνει μια περιγραφή του τρόπου και των λόγων ῾῾ασφαλειοποίησης᾽᾽ του μεταναστευτικού φαινομένου, ώστε να συνδεθεί με τα ζητήματα ασφάλειας των κρατών - δρώντων του διεθνούς συστήματος. Βάσει του θεωρητικού πλαισίου της ῾῾ασφαλειοποίησης᾽᾽ του μεταναστευτικού, στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναλυθούν τρία εγκληματικά φαινόμενα, τα οποία συνδέονται με την μετανάστευση, είναι αλληλένδετα μεταξύ τους και αποτελούν υβριδικές απειλές για την εσωτερική και εξωτερική κρατική ασφάλεια. Στο τελευταίο κεφάλαιο θα γίνει μια εξέταση του τρόπου που επηρέασε η μεταναστευτική διαδικασία την Ελλάδα, από τη δεκαετία του 1990 μέχρι και την πρόσφατη προσφυγική κρίση του 2015 και η σύνδεση της με την εγκληματικότητα. Τέλος, θα αναλυθεί ο τρόπος εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού φαινομένου κατά τη μεταναστευτική - προσφυγική κρίση στον Έβρο.