Επαγγελματική ανθεκτικότητα και νόημα ζωής των διευθυντών σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Η σχολική ηγεσία απαιτεί σωματική, συναισθηματική και πνευματική ενέργεια. Το νόημα της ζωής είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της απόδοσης ενός ατόμου και ως αίσθηση σκοπού ή συνοχής, αναστέλλει την ψυχολογική δυσφορία που σχετίζεται με την αβεβαιότητα. Οι σημερινοί διευθυντές σχολείων αντιμετωπίζουν διάφορα αναφυόμενα προβλήματα και οι ανθεκτικοί διευθυντές εστιάζουν σε ένα όραμα, δίνουν προσοχή στους κοινούς στόχους και βλέπουν τα εμπόδια ως προβλήματα που μπορούν να λυθούν. Έτσι, καθίστανται ανθεκτικοί διανοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και σωματικά. Η παρούσα ποσοτική μελέτη ερευνά την επαγγελματική ανθεκτικότητα και το νόημα ζωής των διευθυντών/τριών. Η επισκόπηση της βιβλιογραφίας έδειξε ότι δεν υπάρχει άλλη έρευνα που να συνδυάζει τις δύο αυτές έννοιες και να μελετάται εις βάθος η αλληλεπίδραση των μεταβλητών αυτών για τους διευθυντές. Πιο συγκεκριμένα, στόχος της έρευνας ήταν η διερεύνηση της ύπαρξης σχέσης ανάμεσα στην επαγγελματική ανθεκτικότητα και το νόημα ζωής των διευθυντών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, εξετάστηκε αν οι μεταβλητές αυτές επηρεάζονται από δημογραφικούς παράγοντες, αν υπάρχει διαφοροποίηση ανάμεσα στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, καθώς και ποιοι είναι οι προβλεπτικοί δείκτες των μεταβλητών αυτών. Χορηγήθηκε το ερωτηματολόγιο Career Resilience που διερευνά την επαγγελματική ανθεκτικότητα και αναπτύχθηκε από την Kodama (2015) και το ερωτηματολόγιο νοήματος ζωής The Meaning in Life Questionnaire-MLQ των Steger, Frazier, Oishi & Kaler (2006). Το δείγμα αποτέλεσαν 116 εκπαιδευτικοί ηγέτες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τόσο των δημόσιων, όσο και των ιδιωτικών σχολείων. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως κατά μέσο όρο οι διευθυντές έχουν μέτρια προς υψηλά επίπεδα νοήματος ζωής και ανθεκτικότητας, είτε διοικούν δημόσια είτε ιδιωτικά σχολεία. Επίσης, από τους δημογραφικούς παράγοντες μόνο η ηλικία διαδραματίζει ρόλο στη διαμόρφωση της αισιοδοξίας για το μέλλον, ενώ δεν παρατηρούνται επιδράσεις του δημόσιου και ιδιωτικού σχολείου. Τέλος, προέκυψε στατιστικά σημαντική θετική σχέση ανάμεσα στα επίπεδα νοήματος ζωής στους διευθυντές και την επαγγελματική τους ανθεκτικότητα και τις επιμέρους διαστάσεις της ικανότητας αντιμετώπισης των προβλημάτων, τις κοινωνικές δεξιότητες και το ενδιαφέρον για νέα πράγματα. Μάλιστα, προβλεπτικός δείκτης του νοήματος ζωής βρέθηκε η ηλικία και η προϋπηρεσία των διευθυντών, ενώ η ηλικία φαίνεται να προβλέπει αρνητικά την αισιοδοξία για το μέλλον των διευθυντών/τριών.