Η επίτευξη του στόχου 4 για ποιοτική εκπαίδευση στην UNESCO και ΕΕ στην εποχή του ψηφιακού εγγραμματισμού και η εφαρμογή του στην Ελλάδα

Abstract

Ο καταλυτικός ρόλος της εκπαίδευσης στη ζωή των ατόμων και στην ανάπτυξη των κοινωνιών είναι αδιαμφισβήτητος, καθώς επιφέρει μια σειρά ωφελημάτων που αφορούν την ηθική, επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση του ατόμου, αλλά και την επίτευξη της κοινωνικής συνοχής μέσα από την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη που επιφέρει η υλοποίησή της. Στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες με τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στο διεθνές σκηνικό, η εκπαίδευση καλείται να διαδραματίσει έναν κομβικό ρόλο στην επίτευξη μιας κοινωνίας βιώσιμης, συνεκτικής και δίκαιης, ανταποκρινόμενη από τη μια μεριά στις παγκόσμιες προκλήσεις και από την άλλη υπηρετώντας τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης. Ο Στόχος 4 για εκπαίδευση Ποιοτική ενσωματώνει μέσα του την έννοια της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, της εκπαίδευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, της εκπαίδευσης για την Αειφορία. Όλα τα Σχέδια Δράσης του ΟΗΕ, UNESCO και ΕΕ καθώς και οι τελευταίες Υψηλού επιπέδου Εκπαιδευτικές Συνδιασκέψεις υπηρετούν τον Στόχο 4 για Ποιοτική Εκπαίδευση που λαμβάνει πλέον μία διάσταση σαφώς ψηφιακή λόγω του παγκοσμιοποιημένου και δικτυωμένου περιβάλλοντος στον οποίο ζούμε. Ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας, ευρωπαϊκής και ελληνικής κοινωνίας λαμβάνει χώρα με ραγδαίους ρυθμούς λόγω της υγειονομικής κρίσης που βίωσε ο πλανήτης. Η αυριανή κοινωνία που διαμορφώνεται καλεί τους νέους να αποκτήσουν δεξιότητες που τους βοηθούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις ριζικές μεταβολές. Η ενδυνάμωση των εκπαιδευομένων, των νέων και η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, καθώς και ο εμπλουτισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας μαζί με τη βελτιστοποίηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων βρίσκονται στο επίκεντρο της Ποιοτικής Εκπαίδευσης. Ο Στόχος 4 για Ποιοτική Εκπαίδευση λαμβάνει μια μετασχηματιστική μορφή με απώτερο στόχο την ενεργή δημοκρατική συμμετοχή των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία σε περιβάλλοντα φυσικά και ψηφιακά. Επιβάλλεται πλέον η καλλιέργεια νέων μορφών αλφαβητισμού που μετατρέπουν τους μετέχοντες σε «φορείς αλλαγής» μέσα από την προώθηση της δημιουργικότητας, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας. Μέσα σε αυτούς είναι και ο ψηφιακός γραμματισμός, o οποίος στις πηγές της ΕΕ αναφέρεται έτσι, αποδίδοντας την έννοια του “literacy”, ωστόσο κατά τη γράφουσα ο όρος «εγγραμματισμός» αποδίδει καλύτερα την έννοιά του. Η UNESCO ως ηγέτιδα δύναμη με δυναμικό συνεργάτη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως υπερεθνική οντότητα, αναδιαρθρώνει και ανασχεδιάζει τις πολιτικές της, προκειμένου να ανταποκριθεί στο παραπάνω μοντέλο εκπαίδευσης. Η παρούσα εργασία επιχειρεί να καταγράψει πώς η UNESCO συντονίζοντας τις δράσεις για την υλοποίηση της Ατζέντας 2030 τις μετεξελίσσει σε νέες πρωτοβουλίες, μέσα από ποια δίκτυα, εργαλεία και θεσμούς. Επίσης, παρουσιάζει πώς ανταποκρίνεται η ΕΕ στον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης ως μέσου για την ψηφιακή μετάβαση στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Τέλος, μελετά και ερευνά τις εθνικές πρωτοβουλίες για αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα τον σχεδιασμό των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών, ώστε να επιτευχθεί ο Στόχος 4 για Ποιοτική Εκπαίδευση πάνω στα νέα ψηφιακά δεδομένα, που υποκρύπτουν και κινδύνους