Η αντιληπτή πολυπλοκότητα του φορολογικού συστήματος: μία ανάλυση μέσα από τη χρησιμότητα των πληροφοριακών συστημάτων και η πιθανότητα απλοποίησης φορολογικών διαδικασιών

Abstract

Η φορολογική πολυπλοκότητα αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο τις τελευταίες δεκαετίες έχει προκαλέσει την ανησυχία τόσο των κυβερνήσεων όσο και των επιχειρήσεων. Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας και το αυξανόμενο επίπεδο της πολυπλοκότητας των φορολογικών συστημάτων φαίνεται να αποτελεί εμπόδιο στην οικονομική ευημερία των χωρών και οδηγεί σε ανεπιθύμητο φορολογικό σχεδιασμό. Στη βιβλιογραφία δεν εντοπίζεται ένας κοινά αποδεκτός ορισμός της πολυπλοκότητας του φορολογικού συστήματος. Παρατηρείται ωστόσο, ότι η σύνθετη φορολογική νομοθεσία, οι δυσλειτουργικές διαδικασίες των διοικητικών αρχών και η φορολογική μη συμμόρφωση των πολιτών και επιχειρήσεων είναι κοινά γνωρίσματα των περισσοτέρων κρατών και αποτελούν τις κυριότερες πηγές της. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν τη φορολογική πολυπλοκότητα και στη χώρα μας, καθώς το ελληνικό φορολογικό σύστημα αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνθετου φορολογικού συστήματος. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι, να διατυπώσει σε πρώτο στάδιο τα χαρακτηριστικά και τις κινητήριες δυνάμεις της φορολογικής πολυπλοκότητας αλλά και να αναζητήσει τη χρησιμότητα των πληροφοριακών συστημάτων και της ψηφιοποίησης στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Το ερευνητικό κομμάτι στηρίζεται σε δεδομένα, που αντλήθηκαν από 207 ερωτηματολόγια και αφορούν την αντιληπτή φορολογική πολυπλοκότητα υπό την οπτική γωνία των φορολογούμενων. Συγκεκριμένα αναλύσαμε, το πως αυτή επηρεάζεται από την αξιολόγηση του φορολογικού συστήματος, την αναγκαιότητα ψηφιοποιούμενης φορολογίας, τα προτερήματα πληροφοριακής αναβάθμισης, την αναγκαιότητα φορολογικής απλοποίησης και την ασαφή φορολογική πολυνομία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι φορολογούμενοι αναδεικνύουν το ζήτημα της ασάφειας της φορολογικής νομοθεσίας ως τον καθοριστικό παράγοντα των προβλημάτων φορολογικής πολυπλοκότητας. Επίσης, θεωρούν τη χρήση αναβαθμισμένων πληροφοριακών συστημάτων και την ψηφιοποιούμενη φορολογία ως παράγοντες, που θα δώσουν λύση στο πρόβλημα. Ωστόσο, η μέχρι τώρα εφαρμογή τους στη φορολογική και δημόσια πολιτική, τους γεννούν αισθήματα αμφιβολίας ως προς την τελική αποτελεσματικότητά τους στην απλοποίηση των φορολογικών διαδικασιών.