Υγειονομικές ανισότητες: μία ποσοτική έρευνα σε φοιτητές/τριες ελληνικού πανεπιστημίου

Abstract

Η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής, καθώς και οι καθημερινές συνήθειες των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών επηρεάζονται ενδεχομένως τόσο από κοινωνικούς όσο και από οικονομικούς παράγοντες όπως είναι το φύλο, η οικονομική κατάσταση κ.α. και οδηγούν σε κοινωνικές και υγειονομικές ανισότητες. Σκοπός: Αντικείμενο της παρούσας έρευνας τίθεται η διερεύνηση της ύπαρξης υγειονομικών ανισοτήτων, μέσω της στατιστικής ανάλυσης των δημογραφικών στοιχείων, των συνηθειών και της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών του πανεπιστημίου Μακεδονίας. Υλικά και μέθοδος: Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ερωτηματολογίου, χωρισμένο σε τρείς ενότητες. Η πρώτη αφορά τo ερωτηματολόγιο EQ-5D-3L που μετράει τη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής, καθώς και τον δείκτη VAS για την κατάσταση της υγείας των συμμετεχόντων, η δεύτερη την καταγραφή των καθημερινών συνηθειών και η τρίτη την καταγραφή των δημογραφικών χαρακτηριστικών των φοιτητών/τριών. Στην έρευνα συμμετείχαν 151 φοιτητές/τριες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Αποτελέσματα: Ο μέσος όρος της μεταβλητής HRQL που εξήχθη από το ερωτηματολόγιο EQ-3D-3L είναι 0,828, η παραπάνω σχετίζεται με τη μεταβλητή ύψος (p=0,039), επίσης, εξαρτάται και από την ποιότητα του ύπνου (p=0,004). Η κατάσταση της υγείας (VAS) με μέσο όρο 85,93 εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού (p=0,001). Όταν η οικονομική κατάσταση παρουσιάζεται βελτιωμένη, αυξάνεται η κατάσταση της υγείας των συμμετεχόντων. Επίσης, η μεταβλητή VAS επηρεάζεται από την ύπαρξη χρόνιων νοσημάτων (p=0,018). Επιπλέον, χαμηλό δείκτη VAS εμφανίζουν όσοι ανήκουν στην κατηγορία «υπέρβαροι» ή «παχύσαρκοι». Ακόμα, η VAS σχετίζεται με το βάρος των φοιτητών/τριών (p=0,017) εμφανίζοντας μία ασθενή αρνητική συσχέτιση. Ταυτόχρονα επηρεάζεται από τη συχνότητα της άσκησης (p=0,043) και από την ποιότητα του ύπνου (p=0,007). Τέλος, βρέθηκε η ύπαρξη σχέσης με την ποσότητα τσιγάρων που καπνίζουν οι συμμετέχοντες (p=0,043) με τη χειρότερη κατάσταση υγείας να έχουν όσοι/ες καπνίζουν από 11 έως 20 τσιγάρα ανά ημέρα. Η ιδιότητα του καπνιστή βρέθηκε να εξαρτάται από την ηλικία (p=0,023), με περισσότερους τους πιο νέους να κάνουν χρήση καπνικών προϊόντων. Η κατανάλωση αναψυκτικών επηρεάζεται από το φύλο (p=0,015), καθώς οι άνδρες καταναλώνουν αναψυκτικά συχνότερα από τις γυναίκες. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη vi χρόνιου νοσήματος οδηγεί τους φοιτητές/τριες να παραμένουν καθιστοί περισσότερες ώρες. Ο Δ.Μ.Σ. εξαρτάται από την ηλικία (p=0,011), την ύπαρξη χρόνιου νοσήματος (p=0,014), με ποσοστό άνω του 50% όπου έχουν τουλάχιστον ένα χρόνιο νόσημα βρίσκεται στην κατηγορία «υπέρβαρος» και «παχύσαρκος». Τέλος, εξαρτάται από την μεταβλητή τόπος διαμονής (p=0,013), καθώς όσοι διέμειναν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε αγροτική περιοχή είχαν χαμηλότερα ποσοστά στις κατηγορίες «υπέρβαρος» και «παχύσαρκος». Σχετικά με την επαγγελματική κατάσταση, οι άνεργοι/ες καταναλώνουν συχνότερα fast food. Ακόμα, οι φοιτητές όπου είχαν το χαμηλότερο εισόδημα, καταναλώνουν πιο συχνά γλυκά από τους υπόλοιπους. Το μηνιαίο εισόδημα του νοικοκυριού επηρεάζεται από το φύλο (p=0,039) με το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών να δήλωσε μηνιαίο εισόδημα νοικοκυριού «1.001€-1.500€», όμως το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών βρέθηκε στην κατηγορία «1.501€-2.000€». Ακόμα, εξαρτάται από τον τόπο που έχει διαμείνει κάποιος/α το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του. Όσοι έχουν διαμείνει το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του σε αγροτική περιοχή έχουν χαμηλότερο μηνιαίο εισόδημα. Αναφορικά με το είδος της ασφάλισης, βρέθηκε να εξαρτάται στατιστικώς σημαντικά από το φύλο (p=0,021). Στην κατοχή ιδιωτικής ασφάλισης το ποσοστό των φοιτητών/τριών όπου έχουν αυξάνεται, όσο αυξάνεται το εισόδημα. Τέλος, στην παρούσα έρευνα ο δείκτης HSDI, που δείχνει την ανισότητα στην κατάσταση υγείας του δείγματος βρέθηκε ίσος με 0,28. Συμπεράσματα: Υπάρχουν καθημερινές συνήθειες που επηρεάζονται από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος. Επιπλέον, διαφοροποιείται η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής και η κατάσταση της υγείας των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών ανάλογα με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, καθώς και τις καθημερνές τους συνήθειες. Τέλος, η τιμή του δείκτη HSDI φανερώνει την ύπαρξη ανισοτήτων στις καταστάσεις υγείας των συμμετεχόντων.