Αντιλήψεις διαμεσολαβητών προγραμμάτων μουσικής και χορού για ανήλικους πρόσφυγες σχετικά με την οργάνωση και το περιεχόμενο

Abstract

Οι γεωπολιτικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών μετέτρεψαν την Ελλάδα σε χώρα υποδοχής μεγάλου αριθμού μεταναστών και προσφύγων. Το φαινόμενο πήρε μεγάλες διαστάσεις μετά το 2015 με την απότομη αύξηση των προσφυγικών ροών. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κατάστασης αναπτύχθηκαν τυπικά και άτυπα πλαίσια διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύχθηκαν πρακτικές κοινοτικών τεχνών (community arts), οι οποίες απευθύνονται κυρίως σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, όπως οι πρόσφυγες, με στόχο την προαγωγή της ευημερίας τους. Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο τη διερεύνηση απόψεων έμπειρων διαμεσολαβητών σε σχέση με την οργάνωση και το περιεχόμενο κοινοτικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων μουσικής ή/και χορού που απευθύνονται σε ανήλικους πρόσφυγες. Αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση ενός θέματος που έχει διερευνηθεί ελάχιστα στην Ελλάδα από αυτή την οπτική. Επιλέχθηκε η ημι-δομημένη συνέντευξη ως μέσο συλλογής δεδομένων και η επαγωγή ανάλυση ως μέθοδος επεξεργασίας, επιδιώκοντας μια σε βάθος μελέτη σχετικά με τη στοχοθεσία, την οργάνωση και το περιεχόμενο προγραμμάτων βασισμένων στη μουσική η\και το χορό, όπως και τις προκλήσεις και δυσκολίες που απαντώνται στο πεδίο εκπαίδευσης ανήλικων προσφύγων. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, οι διαμεσολαβητές εστιάζουν στους κοινωνικο-συναισθηματικούς στόχους, ανεξάρτητα από τα μέσα και το περιεχόμενο που ποικίλει. Ο κοινωνικο-συναισθηματικός προσανατολισμός, η διάρκεια και η συχνότητά τους, καθώς και η εποικοδομητική συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων συντελεστών, επηρεάζουν θετικά τη διεξαγωγή τους και συμβάλουν στην επιτυχία τους. Η ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε την ποιότητα της στάσης του διαμεσολαβητή ως καθοριστικό παράγοντα της επιτυχίας ενός τέτοιου προγράμματος. Επιπρόσθετα, διαπιστώνεται ότι ο κριτικός αναστοχασμός αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ποιότητα της σχέσης διαμεσολαβητή-μαθητή. Οι κυριότερες δυσκολίες του πεδίου, όπως προέκυψαν από την ανάλυση, αφορούν σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, προκαταλήψεις και διαμορφωμένες αντιλήψεις που επηρεάζουν τη στάση των διαμεσολαβητών, διαχείριση συναισθηματικών δυσκολιών, πρακτικά ζητήματα, καθώς και σε ζητήματα προβληματικής επικοινωνίας και συνεργασίας με το ευρύτερο πλαίσιο. Παρότι τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν έχουν τη δυνατότητα γενίκευσης, εμπλουτίζουν και ενισχύουν το γενικότερο επιστημονικό διάλογο σχετικά με πρακτικές κοινοτικής μουσικής και χορού και βοηθούν στην αξιοποίησής τους με αποτελεσματικότερο τρόπο. Επιπρόσθετα, μέσα από την παρούσα έρευνα αναδύονται ουσιαστικά ερωτήματα για την περαιτέρω διερεύνηση του θέματος της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και τη συμβολή της κοινοτικής μουσικής σε αυτή.