Το εξελισσόμενο ρωσο-ουκρανικό φαινόμενο ως πρόκληση για τους κανόνες, αρχές και πολιτικές του ΠΟΕ

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει το αν και κατά πόσο η πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αποτελεί πρόκληση για τους κανόνες, τις πολιτικές και τις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (εφεξής ΠΟΕ). Το ενδιαφέρον για τη μελέτη αυτή απορρέει από διάφορους λόγους. Ο πρώτος είναι ο σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης στον όγκο του παγκόσμιου εμπορίου, στη διαταραχή στις εφοδιαστικές αλυσίδες, στην απρόσκοπτη παροχή προϊόντων και αγαθών ανά τον κόσμο, καθώς και στην επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση, πλήττοντας ιδιαίτερα ευάλωτους πληθυσμούς. Ο δεύτερος είναι το γεγονός πως έπειτα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αρκετά κράτη-μέλη του ΠΟΕ προέβησαν σε μεμονωμένες ενέργειες επιβολής εμπορικών κυρώσεων στη Ρωσία, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την καταπάτηση βασικών αρχών του ΠΟΕ. Ο τρίτος λόγος σχετίζεται με τον ρόλο του ιδίου του ΠΟΕ ως ένα σύστημα διασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας του παγκόσμιου εμπορίου, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη σταθερότητα, την παγκόσμια (οικονομική) ανάπτυξη και την ειρήνη. Ο τέταρτος λόγος απορρέει από το γεγονός ότι ο ΠΟΕ, ως διεθνής οργανισμός, αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στο στενό πεδίο εφαρμογής του, δηλαδή την απρόσκοπτη λειτουργία του εμπορίου όπου εν τέλει διαπιστώθηκαν σημαντικοί περιορισμοί, αλλά και συνολικά στην αποτροπή ενεργειών που δεν εξομαλύνουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά φαίνεται να εντείνουν την πολιτικοποίηση της σύγκρουσης. Πράγματι, η αντίδραση μεμονωμένων κρατών-μελών οδηγούν σε μια διαφαινόμενη τάση δημιουργίας ενός πολυκεντρικού διεθνούς συστήματος και εφαρμογής πιο προστατευτικών εμπορικών πολιτικών, σε αντίθεση με τον στόχο του ΠΟΕ. Αυτό με τη σειρά του εγείρει ζητήματα προσπάθειας της διασφάλισης εθνικών συμφερόντων ενάντια των κανονισμών του ΠΟΕ, ενώ φαίνεται να υπονομεύει συνολικά τη λειτουργία και τον στόχο των διεθνών οργανισμών στην παγκόσμια σκηνή.