Το στρες των εκπαιδευτικών λόγω της πανδημίας Covid-19: η ψυχική ανθεκτικότητα και η συναισθηματική νοημοσύνη ως προβλεπτικοί παράγοντες

Abstract

Η παρούσα εμπειρική μελέτη εξέτασε το επίπεδο άγχους των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την περίοδο της πανδημίας Covid-19 στην Ελλάδα, την Ψυχική τους Ανθεκτικότητα, δηλαδή την ικανότητα να ανταπεξέρχεται κανείς σε στρεσογόνες συνθήκες, αλλά και τη Συναισθηματική τους Νοημοσύνη. Παράλληλα διερευνήθηκε η συσχέτιση μεταξύ του Άγχους, της Ψυχικής Ανθεκτικότητας και της Συναισθηματικής Νοημοσύνης των εκπαιδευτικών αλλά και το αν οι δύο μεταβλητές προβλέπουν το άγχος εξαιτίας του νέου κορονοϊού. Κατ’ αρχήν, ερευνήθηκε βιβλιογραφικά η επίδραση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας και της Συναισθηματικής Νοημοσύνης στους εκπαιδευτικούς σε σχέση με το στρες, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Για τη μέτρηση του Άγχους εν μέσω πανδημίας Covid-19 χρησιμοποιήθηκε το σχετικό ερωτηματολόγιο Τανίδου (2021). Για την Ψυχική Ανθεκτικότητα χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο της Δανιηλίδου και Πλατσίδου (2022) Κλίμακας Προστατευτικών Παραγόντων της Ψυχικής Ανθεκτικότητας των Εκπαιδευτικών (ΚΠΠ-ΨΑΕ). Τέλος, η Συναισθηματική Νοημοσύνη των εκπαιδευτικών εξετάστηκε με το ερωτηματολόγιο της Διαμαντοπούλου (χ.χ) για τον τρόπο που οι άνθρωποι χειρίζονται τα συναισθήματα και γενικά πώς εκλαμβάνουν τους πληροφορίες συναισθηματικής φύσεως. Στην έρευνα πήραν μέρος 515 εκπαιδευτικοί οι οποίοι εξετάστηκαν ως προς τα δημογραφικά και εργασιακά στοιχεία τους σε σχέση με τις υπό μελέτη μεταβλητές. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης βίωσαν μέτρια επίπεδα στρες λόγω του νέου κορονοϊού. Η ψυχική Ανθεκτικότητα και η Συναισθηματική τους Νοημοσύνη κινήθηκε σε μέτρια προς υψηλά επίπεδα, ενώ βρέθηκε χαμηλή θετική συσχέτιση ανάμεσα στο άγχος και την Ψυχική Ανθεκτικότητα των εκπαιδευτικών. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη με την Ψυχική Ανθεκτικότητα έχουν μέτρια θετική συσχέτιση. Όσο αφορά τα δημογραφικά και εργασιακά χαρακτηριστικά, οι γυναίκες εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα στρες σε σύγκριση με τους άνδρες ενώ οι έγγαμοι εκπαιδευτικοί διέθεταν υψηλότερα επίπεδα Ψυχικής Ανθεκτικότητας. Οι δύο αυτές μεταβλητές φάνηκε να ερμηνεύουν το στρες λόγω Covid-19, η Ψυχική Ανθεκτικότητα περισσότερο και θετικά ενώ η Συναισθηματική νοημοσύνη λιγότερο και αρνητικά, ωστόσο και οι δύο σε μικρό βαθμό. Τα παραπάνω ευρήματα συμβάλλουν στην κατανόηση των συσχετίσεων της Ψυχικής Ανθεκτικότητας, της Συναισθηματικής Νοημοσύνης και του Άγχους των εκπαιδευτικών και πώς αυτές οι έννοιες μπορούν να αποτελέσουν ίσως εργαλείο στην πρόληψη και αντιμετώπιση κρίσεων καταστάσεων.