Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα και η σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Abstract

Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί μια κυβέρνηση σε ένα κράτος. Η εξέταση και η κατανόηση του φαινομένου αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής κάθε κράτους. Ειδικότερα, όσον αφορά την Ελλάδα το πρόβλημα της φοροδιαφυγής φαίνεται να είναι οξύ, με αποτέλεσμα να πλήττει σε μεγάλο βαθμό την Ελληνική Οικονομία. Η μακροχρόνια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε στην Ελλάδα το 2008 οδήγησε στην έξαρση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες της κυβέρνησης για ανάπτυξη της χώρας. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί το φαινόμενο της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, οι αιτίες και τα αποτελέσματα αυτού του φαινομένου, καθώς επίσης, και να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης αυτού. Αρχικά στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται η εισαγωγή στο θέμα και το αντικείμενο της μελέτης. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η βιβλιογραφική επισκόπηση της μελέτης. Στο τρίτο κεφάλαιο προσδιορίζονται βασικές οικονομικές έννοιες, όπως είναι ο φόρος που αποτελεί τη βάση της φορολογικής πολιτικής. Στο επόμενο κεφάλαιο ο αναγνώστης εισάγεται στο βασικό αντικείμενο μελέτης, τη φοροδιαφυγή, με τον αρχικό εννοιολογικό προσδιορισμό του όρου. Βασικό τμήμα της ανάλυσης του κεφαλαίου αποτελούν οι αιτίες που προκαλούν και εντείνουν το πρόβλημα της φοροδιαφυγής με μια σύντομη αναφορά στις συνέπειες που έχει σε οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο, καθώς και τους αντίστοιχους τρόπους αντιμετώπισης. Το πέμπτο κεφάλαιο πραγματεύεται κυρίως το επίπεδο φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Αναλύονται αποτελέσματα ερευνών και παρουσιάζονται πρόσφατα στοιχεία για τη φοροδιαφυγή και τους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται στη χώρα μας. Επίσης, αναλύονται οι τρόποι καταπολέμησης του φαινομένου και πραγματοποιείται σύντομη αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο και τις αντίστοιχες κυρώσεις για τη παράνομη μερίδα πολιτών. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύεται η φοροδιαφυγή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εκτενή αναφορά σε στοιχεία σχετικά με τα φορολογικά έσοδα και την κατά κεφαλήν φοροδιαφυγή όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι προτάσεις αντιμετώπισης φοροδιαφυγής στην Ευρώπη και οι φορολογικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με βάση την άμεση και έμμεση φορολόγηση. Τέλος, τα συμπεράσματα ολοκληρώνουν την παρούσα μελέτη.