Παράγοντες που επηρεάζουν την εύρεση και διατήρηση της απασχόλησης των ατόμων με οπτική αναπηρία

Abstract

Σημαντικοί δείκτες της αποκατάστασης των ατόμων με οπτική αναπηρία είναι η απόκτηση και διατήρηση της απασχόλησης. Η μη συμμετοχή και πρόσβαση στην αμειβόμενη εργασία, οδηγεί σε κοινωνικό αποκλεισμό. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των δημογραφικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων στις πιθανότητες απασχόλησης, η συμβολή της κοινωνικής στήριξης, τόσο από τα κοινωνικά δίκτυα όσο και από το εργασιακό περιβάλλον στην απόκτηση και διατήρηση της εργασίας αντίστοιχα, αλλά και ποια άλλα κοινωνικά εμπόδια καλούνται να αντιμετωπίσουν αυτά τα άτομα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε έξι βάσεις δεδομένων: ERIC, APA PsycNet, Scopus, JSTOR, SAGE Journals, και PubMed με συγκεκριμένα κριτήρια συμπερίληψης και αποκλεισμού άρθρων. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση στηρίχτηκε σε 67 άρθρα. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι άνδρες, νεότεροι, με μειωμένη όραση, χωρίς δευτερεύουσες αναπηρίες, λευκοί, κάτοικοι μητροπολιτικών περιοχών, με τουλάχιστον ένα πτυχίο, με εκπαίδευση σε υπηρεσίες επαγγελματικής αποκατάστασης, συμβιώνοντας με ένα σύντροφο, με εργασιακή εμπειρία είχαν περισσότερες πιθανότητες να εργαστούν. Τα προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα υψηλότερα επίπεδα άγχους, σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, οι προσωπικοί φόβοι και η αβεβαιότητα φαίνεται πως συμβάλλουν στην μη εργασιακή ένταξη των ατόμων με οπτική αναπηρία. Ακόμη, φάνηκε ότι η ενθάρρυνση, η οικογενειακή στήριξη, η στήριξη από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, τους δασκάλους ως σημαντικά πρότυπα, τα κοινωνικά δίκτυα συνέβαλαν σημαντικά στην απόκτηση εργασίας. Βέβαια, το εργασιακό περιβάλλον, οι εργασιακές σχέσεις αλλά και η κοινωνική πρακτική και συναισθηματική στήριξη από συναδέλφους και εργοδότες συμβάλλουν στην διατήρηση της εργασίας αν και φαίνεται ότι απουσιάζει. Βρέθηκαν οι αρνητικές στάσεις και διακρίσεις των εργοδοτών στην πρόσληψη ατόμων με οπτική αναπηρία, απροθυμία τροποποιήσεων και παροχής προσαρμοσμένου υλικού και εξοπλισμού, έλλειψη πρόσβασης και εκπαίδευσης στην υποστηρικτική τεχνολογία, δυσκολίες μεταφοράς από και προς την εργασία και η μη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Βέβαια, ο φόβος της απώλειας επιδομάτων αποθαρρύνει τα άτομα για εργασιακή ένταξη. Η έλλειψη εμπειρίας οδηγεί στην μη απόκτηση δεξιοτήτων, χρήσιμες και απαραίτητες για απασχόληση, όπως οι κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Η λανθασμένη αντίληψη των εργοδοτών για τα άτομα αυτά, τους εμποδίζουν να εξασφαλίσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας αντάξιες των δυνατοτήτων τους, έτσι ώστε να αμείβονται και ανάλογα οδηγώντας τους στη μη ικανοποίηση από την εργασία.