Η διαχείριση της γνώσης στο Κ.Ε.Α.Ο.

Abstract

Αν και η γνώση ως λέξη υπάρχει ήδη από την αρχαιότητα και η Ελλάδα την τίμησε ιδιαίτερα μέσα από τις φιλοσοφικές αναζητήσεις και τις καταγραφές σπουδαίων ανθρώπων σε κάθε επίπεδο, αστροφυσικής, μαθηματικών, φιλοσοφίας, ιατρικής και άλλων, δεν παύει να κατέχει και σήμερα την ίδια βαρύνουσα αξία.

Θα λέγαμε ότι Γνώση είναι η αναζήτηση της απόλυτης αλήθειας -της Σοφίας- μέσα από την αξιοποίηση των πληροφοριών όλων των αισθήσεων του ανθρώπου, το φιλτράρισμά τους από τις προηγούμενες εμπειρίες και τις εσωτερικές αξίες και την -συσχετισμένη με τις παρούσες βιούμενες συνθήκες- επεξεργασία τους. Η αξιοποίηση των πληροφοριών αποκτά νόημα μέσα από την, με πλήρη επίγνωση, λήψη των βέλτιστων αποφάσεων. Όταν η Γνώση αναφέρεται, αποκτιέται και ανήκει σε έναν οργανισμό -όπως αυτός πλαισιώνεται από το σύστημα κανόνων και αρχών που τον διέπει- τότε μιλούμε για την Οργανωσιακή Γνώση. Όταν ο οργανισμός υιοθετεί μεθόδους απόκτησης γνώσης, διαδικασίες και διαπνέεται από κουλτούρα συνεχούς μάθησης τότε έχουμε έναν οργανισμό που μαθαίνει και μιλούμε για οργανωσιακή μάθηση. Η κουλτούρα αυτή που χαρακτηρίζει σταθερά ένα οργανισμό θέτει το θεμέλιο λίθο για τη δημιουργία στρατηγικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος προς όφελος του οργανισμού που την έχει και συμβάλει στην επαύξηση ενός εκ των πολυτιμότερων πόρων του.

Υπάρχουν διάφορα είδη γνώσης ανάλογα με το είδος, τον σκοπό και τη χρήση της γνώσης. Η γνώση αποκτιέται -σύμφωνα με το μοντέλο μετατροπής της γνώσης των Nonaka, Takeuchi, δύο εκ των κορυφαίων θεωρητικών της μελέτης της γνώσης- μέσα από διαδικασίες εσωτερικές στον άνθρωπο αλλά και αλληλεπίδρασης με τους γύρω του που δίνουν το έναυσμα για την εσωτερική δημιουργία νέας γνώσης και την επανεκκίνηση της διαδικασίας.

Η Διαχείριση Γνώσης αναφέρεται στη συντονισμένη τυποποίηση διαδικασιών δημιουργίας, απόκτησης, επεξεργασίας, κωδικοποίησης, διάχυσης, μεταφοράς και αναζήτησης των πληροφοριών που αποκτά ένας οργανισμός. Η ορθή διαχείριση της γνώσης από τον οργανισμό, του επιτρέπει να μαθαίνει κάτι με την πρώτη φορά, να είναι πάντοτε σε ετοιμότητα, να παράγει ποιοτικό αποτέλεσμα, αυξάνει την παραγωγικότητά του και την αξία του στο εξωτερικό περιβάλλον του ανταγωνισμού. Έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα διαχείρισης γνώσης παγκοσμίως που κοινό τόπο έχουν την κυκλική μορφή της διαδικασίας και την κίνηση σύμφωνα με το μοντέλο της διαρκούς βελτίωσης (κύκλος του Deming).

Η διαχείριση της γνώσης ξεκινά με τη διάγνωση των υφιστάμενων γνώσεων ενός οργανισμού και των υπαρκτών διαδικασιών απόκτησης νέας γνώσης. Τη διαχείριση της γνώσης επηρεάζουν διάφοροι παράγοντες, διευκολύνοντας ή παρακωλύοντάς την. Έχουν αναπτυχθεί πολλές μέθοδοι και πολλά εργαλεία σε τεχνολογικό, αλλά και μή, επίπεδο που εξυπηρετούν το σκοπό της διαχείρισης της γνώσης. Οι παράγοντες αυτοί αφορούν τόσο τη διοίκηση του οργανισμού όσο και τα άτομα που εργάζονται σε αυτόν.

Η διαχείριση της γνώσης στο Δημόσιο βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο όπως προκύπτει από μελέτες πάνω σε διάφορους οργανισμούς της χώρας μας. Ολοένα και περισσότερο προβάλλεται η σχέση ποιότητας, αξιοπιστίας, διαφάνειας, χαμηλού κόστους, παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας των οργανισμών του δημοσίου με την καλή οργάνωση της διαχείρισης της γνώσης τους. Η διαχείριση γνώσης συντάσσεται με τις επιταγές του Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ. Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά, η φύση και οι περιορισμοί του δημόσιου τομέα που αλληλεπιδρά με όλον τον κρατικό μηχανισμό, την οικονομία και την πολιτική, καθιστά δυσχερέστερη την εφαρμογή ενός πλάνου υλοποίησης διαχείρισης γνώσης σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα.

Το Κ.Ε.Α.Ο. (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών) ως νεοσύστατος οργανισμός δεν έχει μεν πολλή ιστορία στη δημιουργία και συγκέντρωση της γνώσης, αποτελεί δε ελπιδοφόρο όχημα στην πορεία της διαχείρισής της διότι δρα σε γενικές γραμμές έξω από πρακτικές του κλασικού δημόσιου τομέα. Ανήκει στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (νυν e-Ε.Φ.Κ.Α.). Είναι ο εισπρακτικός φορέας του δημοσίου αναφορικά με τις ασφαλιστικές εισφορές όλων των ταμείων. Στην παρούσα εργασία επιχειρούμε να διερευνήσουμε το βαθμό που υφίσταται η διαχείριση γνώσης στο Κ.Ε.Α.Ο., σε τι βαθμό γνωρίζουν οι υπάλληλοι την έννοια και τη σημασία της διαχείρισης της γνώσης, ποιοι παράγοντες την διευκολύνουν και ποιοι την παρεμποδίζουν και, ακόμα, τον ρόλο της δομής και της κουλτούρας του οργανισμού στην οργάνωση της διαχείρισης της γνώσης. Αντίστοιχη έρευνα δεν υπάρχει για το Κ.Ε.Α.Ο. και κατά συνέπεια κρίναμε σκόπιμο να εστιάσουμε σε αυτό. Η παρούσα εργασία αποτελεί,λοιπόν, διερεύνηση του βαθμού ύπαρξης συστημάτων διαχείρισης γνώσης στο Κ.Ε.Α.Ο. με σκοπό την αξιοποίηση της θεωρίας σε πρακτικό επίπεδο προς το συμφέρον του οργανισμού.