Η συμβολή της υποστηρικτικής τεχνολογίας στην επικοινωνία και την κινητικότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία

Abstract

Η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση πραγματεύεται την ύπαρξη και τη συμβολή διαφόρων μορφών υποστηρικτικής τεχνολογίας τόσο στον τομέα της επικοινωνίας όσο και στον τομέα της κινητικότητας των ατόμων με οπτική αναπηρία. Αρχικά, πραγματοποιείται εννοιολογική αποσαφήνιση της οπτικής αναπηρίας και διερευνώνται τα αίτια και οι επιπτώσεις των προβλημάτων όρασης. Έπειτα, αναλύεται εννοιολογικά ο όρος υποστηρικτική τεχνολογία και παρουσιάζονται οι στόχοι της και οι διάφορες κατηγορίες ταξινόμησής της. Στη συνέχεια, γίνεται συστηματική και ενδελεχής μελέτη επιστημονικών άρθρων στο διαδίκτυο, βιβλίων, πρακτικών συνεδρίων και διατριβών σχετικών με τα δυο ερευνητικά θέματα γύρω από την ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Για την εκπόνηση της συγκεκριμένης εργασίας χρησιμοποιήθηκαν ψηφιακές βάσεις δεδομένων, όπως οι: Google Scholar, Eric, Scopus και PubMed. Σχετικά με το πρώτο ερευνητικό ερώτημα, διάφορα εξειδικευμένα λογισμικά και ποικίλα είδη υποστηρικτικών συσκευών που βασίζονται είτε στην υπολειπόμενη όραση είτε στην απτική ή/και στην ακουστική ανατροφοδότηση αναπτύσσουν σε μεγάλο βαθμό τις επικοινωνιακές δεξιότητες των ατόμων με οπτική αναπηρία. Ποικίλα βοηθήματα λεκτικής επικοινωνίας και αρκετά συστήματα μη λεκτικής επικοινωνίας βελτιώνουν την κοινωνική επαφή και την ανταλλαγή πληροφοριών και προωθούν την καλύτερη αλληλεπίδραση με τους φίλους και την οικογένεια. Σχετικά με το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα, διάφορα είδη υποστηρικτικής τεχνολογίας με ηχητική ή απτική έξοδο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κινητικότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία. Ποικίλα βοηθήματα εντοπισμού εμποδίων, διάφορες εφαρμογές αντίληψης χώρου και προσανατολισμού και αρκετά συστήματα πλοήγησης και εύρεσης τοποθεσιών έχουν έρθει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, ώστε να ενισχύσουν την ανεξάρτητη και αυτόνομη μετακίνηση των ατόμων με οπτική αναπηρία. Τέλος, αναφέρονται ορισμένοι ανασταλτικοί παράγοντες, οι οποίοι εμποδίζουν την πλήρη και καθολική υιοθέτηση και χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας από τα άτομα με οπτική αναπηρία τόσο στον τομέα της επικοινωνίας όσο και της κινητικότητας. Έτσι, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα επιλογής και σχεδιασμού από όλους τους αρμόδιους φορείς υποστηρικτικής τεχνολογίας με επίκεντρο το χρήστη.