H νομική φύση του Bitcoin και η χρήση του ως μέσου πληρωμής.

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της νομικής φύσης του Bitcoin, που είναι η πιο διαδεδομένη μορφή ψηφιακού νομίσματος. Αφού γίνει μία σύντομη ιστορική αναδρομή του χρήματος από την ανταλλακτική οικονομία μέχρι και την εμφάνιση του Bitcoin, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά και η λειτουργία του. Επίσης, γίνεται ξεχωριστή αναφορά στην τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού Blockchain στην οποία αυτό στηρίζεται και χαρακτηρίζεται ως ‘‘επανάσταση’’, καθώς εγγυάται την ασφάλεια των συναλλαγών, θέτοντας «εκποδών» τους διαμεσολαβητές και καθιστώντας εφικτή την απομείωση του κόστους συναλλαγών. Στη συνέχεια, αφού γίνει προσέγγιση της έννοιας του χρήματος και παρουσιαστούν διεξοδικά οι δύο κατηγορίες του από νομική άποψη, δηλαδή το χρήμα υπό στενή και υπό ευρεία έννοια, καθώς και οι βασικές λειτουργίες του κατά την οικονομική επιστήμη, γίνεται έρευνα για το αν εκπληρώνει αυτές τις λειτουργίες προκειμένου να υπαχθεί στην κατηγορία του χρήματος υπό ευρεία έννοια και να ρυθμιστεί με τους οικείους κανόνες δικαίου. Ωστόσο, οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί, διίστανται. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ομοφωνία σχετικά με τη μη υπαγωγή του στην έννοια του χρήματος υπό στενή έννοια, καθώς δεν εκδίδεται, ούτε αναγνωρίζεται, ούτε ρυθμίζεται από το κράτος ή από κάποια κεντρική τράπεζα και εν συνεχεία δεν υπάγεται στον ορισμό του ηλεκτρονικού χρήματος, όπως δίδεται στην Οδηγία 2009/110/ΕΚ. Η ανταλλακτική λειτουργία καθώς και η λειτουργία του ως μέσου μέτρησης της αξίας των αγαθών αποτελούν κρίσιμες λειτουργίες για την ένταξή του στην έννοια του χρήματος ως μέσου πληρωμής. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η απόφαση επί της υπ’ αριθμ. C-264/14 υπόθεσης Skatteverket v. Hedqvist, το χαρακτηρίζει ως «συμβατικό μέσο πληρωμής».

The aim of this thesis is to study the legal nature of Bitcoin, which is the most important form of digital currency. Initially, a very brief history of money is provided, from ancient times when goods and services were obtained through barter, until the emergence of Bitcoin. Furthermore, intrinsic features and technical function of Bitcoin are presented. Blockchain, which is the technology that Bitcoin has been built on, is also analyzed. This public ledger (Blockchain) is considered as a ‘‘revolution’’, since it guarantees the transactions’ security, by render intermediaries unnecessary and by minimizing the ‘‘double spending’’ effect. Also, the term ‘‘money’’ can be examined not only in economic, but also in legal terms. From a legal point of view, money is divided into legal tender and money (in the more general sense of money). The three functions of money, such as medium of exchange, unit of account and store of value are also mentioned. Additionally, the issue of whether or not Bitcoin is considered as money in a more or less broad sense of the term is examined. However, opinions on this issue vary. On the other hand, people agree that Bitcoin is not a legal tender, because it is not issued and regulated by the state or a central bank and it seems that it is not electronic money as defined in the Directive 2009/110/EC on electronic money. Two functions of money namely, medium of exchange and unit of account are determinant for concluding that Bitcoin is classified as a means of payment. In this way, in Case C-264/14 of the Court of Justice of the European Union, it is defined as a «contractual means of payment».