Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της όπερας του 19ου αιώνα στην Ευρώπη: τρεις παραδειγματικές περιπτώσεις

Abstract

Οι περισσότερες έρευνες που αφορούν στην ανάλυση της μουσικής σε όπερες του 19ου αιώνα δεν έχουν ασχοληθεί επαρκώς με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της συγκεκριμένης περιόδου. Πολύ λιγότερο έχουν ασχοληθεί με την επίδραση του πλαισίου αυτού στην ίδια τη μουσική, πόσο μάλλον με τον συσχετισμό τους με τους δομικούς παράγοντες της μουσικής. Ένας τέτοιος συσχετισμός θα μπορούσε να αναδείξει την αμφίδρομη σχέση μεταξύ πολιτικής, κοινωνίας και μουσικής δημιουργίας. Η διαπίστωση αυτή αποτέλεσε το κίνητρο για τη συγκεκριμένη εργασία, ελπίζοντας πως θα συνεισφέρει στην κάλυψη του σχετικού ερευνητικού κενού. Καθώς το φάσμα του 19ου αιώνα είναι ευρύ και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες από περιοχή σε περιοχή —αλλά και από εποχή σε εποχή— διαφέρουν σημαντικά, η προτεινόμενη εργασία εστιάζει περιπτωσιολογικά σε αντιπροσωπευτικά δείγματα οπερατικών έργων από τα μεγαλύτερα κέντρα άνθισης της όπερας στην Ευρώπη, από διαφορετικά ιστορικά στιγμιότυπα του αιώνα και από διαφορετικούς συνθέτες. Τα επιλεγόμενα μουσικά παραδείγματα αναλύονται ως προς τα δομικά τους χαρακτηριστικά και τα πορίσματα της ανάλυσης ερμηνεύονται σε συνάρτηση με το ιστορικό και κοινωνικοπολοτικό πλαίσιο της δημιουργίας και της πρόσληψής τους. Στόχος είναι η διερεύνηση της ενδεχόμενης αλληλεπίδρασης των κοινωνικοπολιτικών παραγόντων με τις δομικές συνθήκες της μουσικής μέσα από τα συγκεκριμένα παραδείγματα.