Το κουκλοθέατρο και η παιδαγωγική του αξία στην ειδική αγωγή: μια συστηματική ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας και των εφαρμογών της

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά την χρήση τεχνικών κουκλοθεάτρου σε μαθητές Ειδικής Αγωγής (ΕΑ). Πρόκειται για μια συστηματική ανασκόπηση παρεμβάσεων που έχουν υλοποιηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να διαπιστωθεί εάν το κουκλοθέατρο αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την διδασκαλεία μαθητών ΕΑ. Πιο συγκεκριμένα, μελετούνται 9 έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1968- 2018 στις οποίες μέσω του κουκλοθεάτρου οι εκπαιδευτικοί επιδίωξαν να βελτιώσουν τις γνωστικές, τις επικοινωνιακές ή/και τις κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών. Στόχος της συστηματικής ανασκόπησης είναι τα δεδομένα που προέκυψαν, να αξιολογηθούν ως προς τα ζητούμενα και τα αποτελέσματά τους, ποσοτικά και ποιοτικά, και να διαπιστωθεί αν όντως το κουκλοθέατρο είναι αποτελεσματικό ως μέσο διδασκαλίας στην ΕΑ, σε μια μεγάλη γκάμα ειδικών αναγκών όπως οι μαθητές με Διαταραχή Φάσματος του Αυτισμού (ΔΑΦ), ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, διαβήτη, προβλήματα όρασης κ.α. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του μέσου γίνεται στο σύνολο της τάξης και όχι για κάθε μαθητή μεμονωμένα, καθώς αυτό είναι το ζητούμενο της παρούσας εργασίας. Κατά τη διαδικασία συλλογής ερευνών εντοπίστηκαν πάνω από 140 μελέτες που αφορούσαν το κουκλοθέατρο στην εκπαίδευση γενικότερα, όμως μόνο οι 15 αναφέρονταν σε περιπτώσεις ΕΑ. Από αυτές οι 9 ανταποκρίθηκαν στα κριτήρια εγκυρότητας και αξιοπιστίας που τέθηκαν. Τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν ότι: στις περισσότερες περιπτώσεις το κουκλοθέατρο επιλέγεται ως μέσο και λειτουργεί αποτελεσματικά στη βελτίωση κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών ΕΑ (88%), και λιγότερο για ενίσχυση των γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων (44% και 33% αντίστοιχα). Συνολικά οι μαθητές που συμμετείχαν στις έρευνες ήταν 205, οι περισσότεροι εκ των οποίων αντιμετώπιζαν προβλήματα λόγου και ομιλίας, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ή συναισθηματικά προβλήματα.