The European Banking Union as a contributing factor to financial stability

Abstract

The European Banking Union Project emerged as a response to the financial crisis originated in 2007 in the USA and the subsequent sovereign debt crisis in the European Union, with the view of tackling the resulting fragilities by promoting financial stability at European level. Against this background, the Banking Union framework established two pillars, namely the Single Supervisory Mechanism in 2014 and the Single Resolution Mechanism in 2016, while the third pillar concerning a European Deposit Insurance Scheme is still under discussion. Taking into consideration the legal regime and the policy-coordination guidelines of the involved institutions related to the European Banking Union, this PhD dissertation firstly examines critically the governance structure of these three pillars in an attempt to shed light on the function of the European Banking Union until November 2020 as well as on the missing elements of this regime. Although there is a wide literature on the three pillars of the European Banking Union framework, it is still not clear the extent at which a Political Union is essential for the completion of this regime as well as its potential impact on financial stability. Against this background, the analysis of the Banking Union architecture is followed by a critical discussion of the most prominent bank resolution cases for the time being, and a primary research analysis stemming from the enclosed interviews with six stakeholders, each of them involved in different aspects of the Banking Union regime. Within this context, this PhD research work further aims at proving the main argument of this PhD dissertation, which entails that a Political Union would positively contribute to the completion of the European Banking Union project, and accordingly to the promotion of financial stability at European level. This could materialise by mitigating the obstacles to financial integration, which according to the enclosed interviews, have been proved to have political origin. The latter has been expressed by a tendency to politically tailored implementation of the relevant Banking Union legislation in the name of national financial stability and at the potential detriment of financial soundness at European level in the long term. In this vein, the enclosed interviews of this dissertation unveiled the political nature of the weaknesses and gaps of the still incomplete Banking Union framework, thus confirming to a considerable extent the conclusions of this PhD thesis concerning the significance of political convergence in establishing the required supervisory change, transparency, trust, as well as proper allocation of bank failure costs between bank stakeholders and sovereigns, deemed as essential contributing factors to the overall efficiency of the Banking Union regime in terms of promoting financial stability at European level.

Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση εμφανίστηκε ως απάντηση στην οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007 στις ΗΠΑ και την επακόλουθη κρίση του δημόσιου χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την αντιμετώπιση των αδυναμιών που προέκυψαν, προωθώντας τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τραπεζική Ένωση καθιέρωσε δύο πυλώνες και συγκεκριμένα τον Ενιαίο Μηχανισμό Εποπτείας το 2014 και τον Μηχανισμό Ενιαίας Εξυγίανσης το 2016, ενώ ο τρίτος πυλώνας, που αφορά ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Τραπεζικών Καταθέσεων, βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση. Λαμβάνοντας υπόψη το νομικό καθεστώς και τις κατευθυντήριες γραμμές συντονισμού πολιτικής των εμπλεκόμενων θεσμικών οργάνων, που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση, αυτή η διδακτορική διατριβή εξετάζει καταρχάς κριτικά τη δομή διακυβέρνησης αυτών των τριών πυλώνων σε μια προσπάθεια να προσδιορίσει τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης έως τον Νοέμβριο του 2020, καθώς και τα στοιχεία που λείπουν από αυτό το καθεστώς. Παρόλο που υπάρχει ευρεία βιβλιογραφία σχετικά με τους τρεις πυλώνες της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης, δεν είναι ακόμη σαφές σε ποιο βαθμό μια Πολιτική Ένωση είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση αυτού του καθεστώτος, καθώς ο πιθανός αντίκτυπος στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάλυση της δομής της Τραπεζικής Ένωσης ακολουθείται από μια κριτική ανάλυση των πιο σημαντικών υποθέσεων εξυγίανσης τραπεζών μέχρι σήμερα και από μια πρωταρχική ερευνητική ανάλυση που προκύπτει από συνεντεύξεις με έξι εμπειρογνώμονες, εκ των οποίων ο καθένας εμπλέκεται σε διαφορετικές πτυχές του καθεστώτος της Τραπεζικής Ένωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, αυτό το ερευνητικό έργο στοχεύει περαιτέρω στο να αποδείξει το κύριο επιχείρημα αυτής της διδακτορικής διατριβής, το οποίο συνεπάγεται ότι μια Πολιτική Ένωση θα συμβάλει θετικά στην ολοκλήρωση του έργου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης, και κατά συνέπεια στην προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό θα μπορούσε να υλοποιηθεί με τη μείωση των εμποδίων στην οικονομική ολοκλήρωση, τα οποία σύμφωνα με τις συνημμένες συνεντεύξεις, έχουν αποδειχθεί ότι έχουν πολιτική προέλευση. Η φύση αυτής της προέλευσης διαφαίνεται μέσα από την τάση να προσαρμόζεται με πολιτικές παρεμβάσεις η εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για την Τραπεζική Ένωση σε ρυθμίσεις, που λαμβάνουν χώρα στο όνομα της εθνικής χρηματοπιστωτικής σταθερότητας πλην όμως με ενδεχόμενη ζημία της μακροπρόθεσμης χρηματοοικονομικής ευρωστίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αυτό το πνεύμα, οι συνημμένες συνεντεύξεις αυτής της διατριβής ανέδειξαν τον πολιτικό χαρακτήρα των αδυναμιών και των κενών του ακόμη μη ολοκληρωμένου πλαισίου της Τραπεζικής Ένωσης, επιβεβαιώνοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τα συμπεράσματα αυτής της διδακτορικής διατριβής σχετικά με τη σημασία της ευρύτερης πολιτικής σύγκλισης στην καθιέρωση της απαιτούμενης εποπτείας, στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, στη διαφάνεια, στην εμπιστοσύνη, καθώς και σωστή κατανομή του κόστους αποτυχίας των τραπεζών, που συνολικά θεωρούνται ουσιώδεις παράγοντες για την αποτελεσματικότητα του καθεστώτος της Τραπεζικής Ένωσης με γνώμονα την προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.