Ευρωπαϊκή πολιτική και αθλητισμός: σύγκριση σχολικών προγραμμάτων φυσικής αγωγής και φυσικής αγωγής για άτομα με ειδικές ανάγκες, Ελλάδα-Κύπρος

Abstract

Στην αρχαία Ελλάδα, και σε άλλους αρχαίους λαούς, τονιζόταν η σημασία των αθλητικών δραστηριοτήτων για τον άνθρωπο, τόσο για την σωματική του υγεία, όσο και για το πνεύμα του. Η γυμναστική ήταν βασικό μάθημα στην εκπαίδευση των νέων. Η ίδια άποψη επικρατεί και στα νεότερα χρόνια καθώς θεωρείται ότι ένα άτομο σωματικά και ψυχικά υγιές μπορεί να προσφέρει με διάφορους τρόπους στην κοινωνία. Αυτό λαμβάνει μεγαλύτερη σημασία στις σύγχρονες κοινωνίες, οπότε κάθε κράτος προσπαθεί να ενισχύσει την οικονομία του διασφαλίζοντας παραγωγικό ανθρώπινο δυναμικό με υψηλή ικανότητα συμβολής. Συγκεκριμένα τα άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ) αποτελούν τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού μίας χώρας και η αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, έχει αναβαθμίσει και την ανάγκη για πρωτοβουλίες ενίσχυσης της σωματικής και ψυχικής τους υγείας. Από μικρές ηλικίες είναι ενδεδειγμένο τα παιδιά να ασχολούνται με τον αθλητισμό, καθώς τους προσφέρεται πλήθος πλεονεκτημάτων. Η ενασχόληση των παιδιών από νεαρή ηλικία με τον αθλητισμό προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς μέσω αυτής βελτιώνεται γενικά η σωματική και η ψυχική υγεία. Συγκεκριμένα για την σωματική υγεία μερικά από τα πλεονεκτήματα είναι τα εξής: καλλιέργεια κινητικών δεξιοτήτων και συντονισμός κινήσεων, βελτίωση φυσικής κατάστασης, μείωση κινδύνου για εμφάνιση προβλημάτων υγείας. Τα ψυχικά οφέλη είναι επίσης αξιόλογα: το παιδί έρχεται σε επαφή με τους συναθλητές και τους εκπαιδευτικούς, οπότε κοινωνικοποιείται, καλλιεργείται το ήθος, ο αλληλοσεβασμός και η ανεκτικότητα, αντιλαμβάνεται τον κόσμο, αποδέχεται την διαφορετικότητα. Για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, ο αθλητισμός είναι εξίσου ευεργετικός. Εκτός από τα οφέλη αυτά, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μαθαίνουν να αγωνίζονται, να προσπαθούν, να επιμένουν και να διεκδικούν, γιατί, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα που χαρακτηρίζει κάθε παιδί, η άσκηση γίνεται και ανάλογα επίπονη. Επίσης, συναναστρέφονται με άλλα άτομα εκτός της οικογένειας και μαθαίνουν να τα εμπιστεύονται. Γενικότερα, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μέσα από τον αθλητισμό αποκτούν ψυχική και σωματική ευρωστία. Τέλος, μέσω αυτού πραγματοποιείται και κοινωνική ενσωμάτωση.

Όπως στα παιδιά, πολλά πλεονεκτήματα προσφέρονται και στους ενήλικες, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι κοινά. Ένα πλεονέκτημα που αφορά κυρίως τους ενήλικες και έχει αντίκτυπο στην οικονομία είναι ότι μέσω της άθλησης αποφεύγονται χρόνια σωματικά προβλήματα. Καθώς επίσης, άτομα τρίτης ηλικίας που ασχολούνται, όσο είναι εφικτό, με αθλητικές δραστηριότητες έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση και μπορούν να συντηρηθούν μόνα τους. Έτσι δεν αντιμετωπίζονται αυξημένες δαπάνες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Γίνεται επομένως φανερό, ότι η Φυσική Αγωγή είναι ένας πολύ ουσιαστικός παράγοντας για τη σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό, το άτομο θα πρέπει να έρχεται σε επαφή με τον αθλητισμό από πολύ μικρή ηλικία και μέσα από κατάλληλα προγράμματα θα διατηρεί έναν υγιή τρόπο ζωής και ως ενήλικας. Στην συγκεκριμένη εργασία, αρχικά αναλύονται τα Ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούν τις αθλητικές δραστηριότητες, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται σε εκείνες που αναφέρονται στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα Erasmus+, που περιλαμβάνει δράσεις για την εκπαίδευση και κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Στην συνέχεια συγκρίνονται τα σχολικά αναλυτικά προγράμματα Φυσικής Αγωγής της Ελλάδας και της Κύπρου, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι αυτά ισχύουν και για τα άτομα με ειδικές ανάγκες στο πλαίσιο της ένταξής τους στα γενικά σχολεία. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα αναλυτικά προγράμματα Φυσικής Αγωγής Α΄ βάθμιας και Β΄ βάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας και της Κύπρου. Ακολούθως συγκρίνονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα των δύο αυτών χωρών και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας. Στόχος της εργασίας είναι να αναδειχθεί η σημασία των αθλητικών δραστηριοτήτων για την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι προσφερόμενες προοπτικές. Επίσης, με την σύγκριση Ελλάδας-Κύπρου επιχειρείται η ανάδειξη της σπουδαιότητας της Φυσικής Αγωγής, όπως αποδίδεται σε κάθε ένα από τα εξεταζόμενα εκπαιδευτικά συστήματα.