Υποστήριξη δεξιοτήτων κοινωνικής μάθησης μέσα από τον παρεμβατικό ρόλο της δημιουργικής γραφής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Abstract

Τα πορίσματα πρόσφατων ερευνών έχουν δείξει ότι οι δεξιότητες κοινωνικής μάθησης των παιδιών έχουν κρίσιμη σημασία για την ακαδημαϊκή τους επιτυχία, αλλά και γενικότερα για την κοινωνικο-συναισθηματική τους υγεία. Έτσι, τα τελευταία χρόνια δίνεται μεγάλη προσοχή σε προγράμματα που επιδιώκουν την ενίσχυσή τους. Η μελέτη αυτή παρουσιάζει τη διαδικασία σχεδιασμού, οργάνωσης και υλοποίησης, καθώς και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης ενός σχετικού με τα παραπάνω προγράμματος, το οποίο φέρει τον τίτλο «Δημιουργική Γραφή και Δεξιότητες Κοινωνικής Μάθησης». Πρόκειται για ένα ελληνικό σχολικό πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης 25 περίπου εβδομάδων, που έχει στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων κοινωνικής μάθησης σε μαθητές της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου με εκπαιδευτικά εργαλεία τη Δημιουργική Γραφή και τη Λογοτεχνία βαλκανικών χωρών. Στην έρευνα για την αποτελεσματικότητά του, συμμετείχαν 39 δάσκαλοι του νομού Θεσσαλονίκης. Η πειραματική ομάδα αποτελούνταν από 382 μαθητές, ενώ 191 ήταν τα παιδιά, τα οποία προερχόμενα από παρόμοια κοινωνικο-οικονομικά περιβάλλοντα, εξισώθηκαν με τα παιδιά της ομάδας παρέμβασης ως προς τις μεταβλητές του φύλου, της εθνικότητας, του βαθμού γραφής στην ελληνική γλώσσα, της οικογενειακής κατάστασης και του μορφωτικού επιπέδου των γονέων και στη συνέχεια αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Για τη μέτρηση της αλλαγής στις δεξιότητες κοινωνικής μάθησης των παιδιών χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο υψηλής αξιοπιστίας εσωτερικής συνοχής, με δείκτες Cronbach’s alpha, οι οποίοι κυμάνθηκαν από 0,89 έως 0,97>0,7. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από τους ίδιους τους δασκάλους-υπεύθυνους των τάξεων του δείγματος και συγκεντρώθηκαν στην αρχή (πριν την παρέμβαση), αλλά και στο τέλος (μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης) του ακαδημαϊκού έτους. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του προγράμματος έδειξαν πως η ομάδα παρέμβασης μετά το τέλος της εφαρμογής του προγράμματος εμφάνισε στατιστικώς σημαντικά μεγαλύτερες βελτιώσεις από τις επιδόσεις της ομάδας ελέγχου στις εξής δεξιότητες: προσαρμογή σε οδηγίες, αυτορρύθμιση, προσοχή, συγκλίνουσα-αποκλίνουσα σκέψη, καινοτομία-δημιουργικότητα, μεταγνώση, προσωπική και κοινωνική υπευθυνότητα κι ενσυναίσθηση. Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι παρόμοια προγράμματα έχουν δείξει βελτίωση στις δεξιότητες κοινωνικής μάθησης των παιδιών και κατ’ επέκταση στην ακαδημαϊκή τους επίδοση. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό για τα σχολεία να εφαρμόσουν τέτοιου είδους εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες έχουν αξιολογηθεί κι έχουν κριθεί αποτελεσματικές.

Recent research has shown that children's social learning skills are critical to their academic success, but also to their overall social and emotional health. So, in recent years, a lot of attention has been paid to programs which strengthening them. This study presents the process of planning, organizing and implementing, as well as the results of evaluating a promotion program tailor-made to fulfill the above needs, which is entitled "Creative Writing and Social Learning Skills ". This is a 25-week school-based prevention program applied in a Greek primary school, which aims to strengthen the social leaning skills to 5th and 6th grade primary school students based on the use of Creative Writing and Balkan Literature as its educational tools. Thirty-nine teachers from the region of Thessaloniki participated in the research with the aim to testify its effectiveness. The experimental group consisted of 382 students, while 191 of them were children from similar socio-economic background being equated with the children from the intervention group in terms of their gender, their nationality, their level of writing skills in Greek, their family status and their parents’ educational background forming in turn the control group. To measure the change in children's social learning skills, a questionnaire of high reliability and internal consistency was used, applying Cronbach's alpha values ranging from 0.89 to 0.97>0.7. The questionnaires were completed by the teachers-administrators of the sample classes themselves and were collected at the beginning (before the intervention) as well as at the end (after the completion of the intervention) of the academic year. The results of the program evaluation showed that the intervention group, after the end of the implementation of the program, displayed statistically significantly greater improvements in their performance than the control group in the following skills: adaptation to instructions, self-regulation, attention, convergent-divergent thinking, innovation-creativity, metacognition, personal and social responsibility and empathy. Research in recent years has shown that similar programs have improved children's social learning skills and, consequently, their academic performance. Therefore, it is important for schools to implement such educational approaches, which have been evaluated and judged to be effective.