Χορευτικές πρακτικές στην κοινότητα του Δενδροποτάμου: πολιτικές του πολιτισμού και της ταυτότητας

Abstract

Ο συνοικισμός του Δενδροποτάμου υπάγεται στον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης Θεσσαλονίκης. Σήμερα, υπολογίζεται ότι διαμένουν εκεί περίπου 3000 κάτοικοι, εκ των οποίων οι 2500 είναι Ρομά. Οι Ρομά του συνοικισμού περιγράφουν τον εαυτό τους αναφερόμενοι στην ύπαρξη δύο, κυρίως, κατηγοριών, στα Αρλία και τα Φιτσίρια. Χρησιμοποιώντας τις έννοιες του χορού, του πολιτισμού και της ταυτότητας ως αναλυτικά εργαλεία, παρουσιάζω τους τρόπους με τους οποίους οι δύο κατηγορίες διαφοροποιούνται, τόσο μεταξύ τους, όσο και σε σχέση με την ευρύτερη κοινότητα, μέσα στο πλαίσιο χορευτικών περιστάσεων, με στόχο την ανάδειξη της διαφορετικότητάς τους. Ταυτόχρονα η μελέτη σκοπεύει να δείξει πως οι δύο κατηγορίες δεν είναι απομονωμένες ούτε μεταξύ τους, ούτε και με την ευρύτερη κοινωνία, αλλά ζουν σε άμεση αλληλεξάρτηση και επηρεάζονται από τις τρέχουσες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες. Η εργασία βασίζεται σε επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Νοέμβριο του 2016 μέχρι τον Οκτώβριο του 2017. Μέσα από τη μελέτη χορευτικών γεγονότων, η εργασία αναδεικνύει πώς οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των Ρομά, αλλά και ανάμεσα σε αυτούς και την ευρύτερη κοινωνία, βρίσκονται συνεχώς σε διαπραγμάτευση και επαναπροσδιορισμό. Ο χορός, η μουσική και το τραγούδι γίνονται τα μέσα άσκησης δύναμης, με τα οποία οι Ρομά προβάλλουν εκδοχές της ταυτότητας και του «πολιτισμού» τους. The settlement of Dendropotamos belongs to the Municipality of Ampelokipoi-Menemeni, which forms part of the larger metropolitan area of the city of Thessaloniki. Today, it is estimated that there are about 3000 inhabitants, 2500 of whom are Roma. The members of the Roma population define themselves by referring to two categories, the Arlia and the Fitsiria. Using the concepts of dance, culture and identity as analytical tools, I present the ways in which the two Roma categories differentiate from each other and in relation to the wider community, during social circumstances that include dancing, with the purpose of highlighting their diversity. At the same time, the study aims to demonstrate that the two categories are anything but isolated from each other, but live in direct interdependence and are influenced by the current social and economic conditions. This study was based on fieldwork which started in November 2016 and was completed in October 2017.By ethnographically exploring various dance events, this research points out that social relations among Roma, and between Roma and the wider society are constantly questioned and negotiated. Dance, music and singing become the means for the exercise of power, with which Roma promote versions of their identity and "culture".