Η ακροδεξιά στη μετακομμουνιστική Νοτιανατολική Ευρώπη: η εξέταση των περιπτώσεων Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Σερβίας

Abstract

Σκοπός της συγκεκριμένης διατριβής αποτελεί η ανάλυση και σύγκριση της ακροδεξιάς οικογένειας στις χώρες της μετακομμουνιστικής Νοτιανατολικής Ευρώπης, και πιο συγκεκριμένα στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, και τη Σερβία. Η διατριβή πραγματοποιεί μια συστηματική χαρτογράφηση των ακροδεξιών σχηματισμών (κόμματα, οργανώσεις και υποκουλτούρες) στις παραπάνω χώρες. Η σύγχρονη άκρα δεξιά, στην πλειονότητα των εκφράσεων και εκφάνσεών της, στις τρεις υπό εξέταση χώρες, αποτελεί προϊόν του υφιστάμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, αντί για προϊόν της νοσταλγίας ενός φασιστικού «ένδοξου» παρελθόντος. Προήλθε ως μια αντίδραση στην πολιτική και οικονομική διαδικασία μετάβασης και ως αναβίωση των πολιτισμικά εδραιωμένων εθνικιστικών τάσεων. Η πολυπολιτισμική σύνθεση των χωρών, η διαφθορά, η οικονομική ύφεση, η αδυναμία των δημοκρατικών κομμάτων, η ανεργία και η ανασφάλεια, οδήγησαν στην ανάπτυξη αυταρχικών εθνολαϊκιστικών κομμάτων και εξτρεμιστικών οργανώσεων. Και στις τρεις χώρες, τα πολιτικά κόμματα που την εκπροσωπούν σημειώνουν αξιοσημείωτα εκλογικά αποτελέσματα, ενώ οι οργανώσεις του χώρου με τη ρητορική και την πρακτική τους, καλλιεργούν την έλλειψη ανεκτικότητας προς άλλες εθνικές, κοινωνικές και θρησκευτικές μειονότητες. Η ακροδεξιά έχει αναγάγει την «εθνοκρατία» ως τη βασική επιδίωξη της, μη δεχόμενη την ατομική και κοινωνική ισότητα, δίνοντας έμφαση στην πολιτισμική και εθνική ομοιογένεια της κοινωνίας. Στη Βουλγαρία, το κόμμα ΑΤΑΚΑ και η εξτρεμιστική Βουλγαρική Εθνική Ένωση με την παραστρατιωτική της Φρουρά, στρέφονται κατά των Ρομά και του κόμματος της τουρκικής μειονότητας DPS, απορρίπτοντας ταυτόχρονα κάθε ξένη επιρροή. Η ακροδεξιά πολιτική οικογένεια στη Ρουμανία υπήρξε ιδιαίτερα ισχυρή κατά την πρώτη δεκαετία της μετακομμουνιστικής περιόδου, κυρίως με το Κόμμα της Μεγάλης Ρουμανίας. Ο δεξιός εξτρεμισμός στη Ρουμανία έχει ως κύρια χαρακτηριστικά την ξενοφοβία, τον σοβινισμό, τον ρατσισμό, τον ακραίο εθνικισμό (που αναμιγνύεται με θρησκευτικές πεποιθήσεις και προκαταλήψεις), την άρνηση του ολοκαυτώματος, τον αντισημιτισμό, τον αντικαπιταλισμό, τον αντιφιλελευθερισμό. Η ακροδεξιά στη Σερβία είναι μια sui generis κατάσταση, λόγω του διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας και των πολεμικών συρράξεων. Η ιδέα της «Μεγάλης Σερβίας», οι μύθοι που διακατέχουν τη σερβική κοινωνία, οι επιπτώσεις της μετάβασης, οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ και η περίπτωση του Κοσόβου, εκμεταλλεύονται από το Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, από φονταμεταλιστικές και νεοναζιστικές οργανώσεις. The purpose of this dissertation is to analyze and compare the far-right family in the countries of post-communist Southeastern Europe, and more specifically in Bulgaria, Romania, and Serbia. The dissertation carries out a systematic mapping of far-right formations (parties, organizations and subcultures) in the above countries. The modern far-right, in most of its expressions and manifestations, in the three countries under consideration, is a product of the existing socio-economic environment, instead of a product of the nostalgia of a fascist “glorious” past. The far-right emerged as a reaction to the political and economic transition process and as a revival of culturally entrenched nationalist tendencies. The multi-ethnic make-up of the Balkan countries, endemic corruption, economic recession, the weaknesses of mainstream parties, widespread unemployment and insecurity, have all led to the development of authoritarian, ethno-populist parties, and extremist organizations. In all three countries, the political parties that represent it have remarkable election results, while the organizations of the area, with their rhetoric and practice, cultivate the lack of tolerance towards other national, social and religious minorities. The extreme right has made the “ethnocracy” as the key task, discarding individual and social equality, emphasizing the cultural and ethnic homogeneity of the society. In Bulgaria, the party Attack and the extremist Bulgarian National Union, with its paramilitary Guard, are against Roma and the Turkish minority party DPS, rejecting any foreign influence. The far-right political family in Romania was particularly strong during the first decade of the post-communist period, mainly with the Greater Romania Party. Right-wing extremism in Romania has as its main features xenophobia, chauvinism, racism, extreme nationalism (mixed with religious beliefs and prejudices), Holocaust denial, anti-Semitism, anti-capitalism, anti-liberalism. The far right in Serbia is a sui generis situation, because of the violent disintegration of Yugoslavia and the armed conficts. The idea of “Greater Serbia”, the myths that pervade the Serbian society, the negative effects of transition, the NATO bombing and the case of Kosovo, are been exploited by the Serbian Radical Party, fundamentalist and neo-Nazi organizations.