Τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης μετανάστευσης Ελλήνων επιστημόνων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

Η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο που απασχολούσε πάντα την Ελλάδα. Ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλοί ήταν οι Έλληνες που μετανάστευαν σε πιο ανεπτυγμένες χώρες του εξωτερικού προς αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Έκτοτε, και με το πέρασμα των δεκαετιών, οι μεταναστευτικές ροές μετατρέπονται καθιστώντας την Ελλάδα από χώρα αποστολής σε χώρα υποδοχής μεταναστών και τανάπαλιν. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 2000 η έλευση της οικονομικής κρίσης θα επιφέρει πλήθος επιπτώσεων στη χώρα μας, οι οποίες είναι ορατές ακόμη και σήμερα. Η οικονομική ύφεση συντάραξε την κοινωνική δομή, και ιδίως την μεσαία κοινωνική τάξη που συρρικνώθηκε ακόμα περισσότερο, με αποτέλεσμα η κρίση εκτός από οικονομική να είναι και κοινωνική. Στην τροπή αυτή συνετέλεσε επίσης και η διόγκωση των μεταναστευτικών εκροών από την Ελλάδα, η οποία απολλύει τα τελευταία χρόνια σημαντικό μέρος του ανθρώπινου – εργατικού δυναμικού της. Η πλειονότητα αυτού φέρεται να είναι νέοι πτυχιούχοι που εξαιτίας της αδυναμίας της αγοράς εργασίας να τους ενσωματώσει στους κόλπους της, αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες. Το φαινόμενο αυτό έγινε γνωστό ως «Brain Drain». Η παρούσα εργασία μελετά τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτής της σύγχρονης μετανάστευσης των Ελλήνων επιστημόνων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στοχεύει να αναδείξει την επιρροή του φαινομένου σε κοινωνιολογικό επίπεδο. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι η πλειοψηφία του δείγματος των μεταναστών προέρχονται από την μεσαία κοινωνική τάξη και εργάζονται στην χώρα υποδοχής τους ως ανώτεροι υπάλληλοι στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα ασκώντας επιστημονικά επαγγέλματα, υπερβαίνοντας έτσι την κοινωνική τους καταγωγή. Το δείγμα εμφανίζεται ικανοποιημένο από τις οικονομικές του απολαβές και γενικότερα από την παραμονή του στο εξωτερικό παρά τις δύσκολες συνθήκες της καθημερινότητας, με αποτέλεσμα να μην επιθυμούν να επιστρέψουν στην επαγγελματική αβεβαιότητα που τους προσφέρει η Ελλάδα. Η αξιοκρατία, η αναγνώριση των προσόντων στην αγορά εργασίας, οι υψηλότερες οικονομικές απολαβές, ο εκσυγχρονισμός του κράτους και των θεσμών είναι ορισμένοι από τους σημαντικότερους παράγοντες που μπορούν να ωθήσουν τους νέους στην παλιννόστηση.