Οι ειδικές ανακριτικές πράξεις υπό το πρίσμα της νέας Οδηγίας 680/2016 για τις διωκτικές αρχές και η καταγραφή τους σε πληροφοριακό σύστημα.

Abstract

Η προτασσόμενη ρήση του Γερμανού δικαστή ότι «δεν υπάρχει καμία αρχή στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που να ορίζει ότι η αλήθεια πρέπει να βρεθεί με κάθε κόστος» δίνει το στίγμα και το πλαίσιο της παρούσης εργασίας αλλά και τη βάση των σκέψεων και αντιλήψεων, που επικυριαρχούν στην ακόλουθη ανάλυση του θέματος σχετικά με τις ειδικές ανακριτικές πράξεις υπό το πρίσμα της νέας οδηγίας 680/2016 για τις διωκτικές αρχές και η καταγραφή τους σε πληροφοριακό σύστημα. Κάθε κείμενη διάταξη δεν μπορεί παρά να συλλειτουργεί με ηθικούς και αξιακούς κανόνες για την προστασία του ανθρώπου και του κοινωνικού συνόλου.Πράγματι οι κείμενες διατάξεις, είτε του εσωτερικού δικαίου κάθε χώρας και κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε οι οδηγίες, οι οποίες εκπορεύονται από τα θεσμικά όργανα αυτής, σίγουρα επιδιώκουν την αντιμετώπιση του συνεχώς εξειδικευόμενου εγκλήματος, το οποίο κατά κοινή ομολογία, ειδικότερα με τη χρήση του διαδικτύου, των δυνατοτήτων αυτού και των ραγδαίων τεχνολογικών ανακαλύψεων στον επιστημονικό τομέα προηγείται πολλά βήματα της καταστολής και της πρόληψης. Εκεί εγείρονται τα τεράστια ερωτηματικά για την προστασία του ανθρώπου και του κατηγορουμένου, πάντοτε στο πλαίσιο των δικονομικών δικαιωμάτων του. Έτσι, θεωρία και πράξη διαμόρφωσαν κανόνες, που έχουν αποτυπωθεί στην ΕΣΔΑ, στο Σύνταγμα (Συντάγματα) και στις κείμενες διατάξεις ουσιαστικού ποινικού και δικονομικού δικαίου, αλλά και σε άλλες, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων κλπ. Ο ενασχολούμενος σήμερα νομικός με αυτά τα θέματα επιτακτικά, δεοντολογικά, νομικά και ηθικά, πρέπει να διαθέτει πράγματι ένα υποψιασμένο «οξυδερκές βλέμμα»1, που να κατευθύνεται στο παρελθόν, στο παρόν αλλά και στο άμεσο μέλλον, όπου είναι δεδομένο ότι, χωρίς καμμία αμφιβολία, βιώνουμε αλλά και θα βιώσουμε πολύ πιο έντονα τη διάδραση ανθρώπου με το πολυμερές κύκλωμα του διαδικτύου και του υπολογιστή. Δηλαδή, κατά τους σύγχρονους μελετητές, ο όρος «μετάνθρωπος»2 (posthuman, transhuman) ορίζεται από την ενίσχυση μεν της γνωστικής, αντιληπτικής και συναισθηματικής αλλά και φυσικής ικανότητος του ανθρώπου μέσω της εφαρμογής ποικίλων τεχνολογικών παρεμβάσεων, αλλά ταυτόχρονα δημιουργείται και ανοίγει ένα τεράστιο πεδίο αλλοτρίωσης του ανθρώπου ως ατόμου και ως κοινωνίας, διότι οι άνθρωποι θα είναι άνθρωποι της διεπαφής (interface) με την Η/Υ και το διαδίκτυο. Εκεί παρεμβαίνουν ηθικοί και αξιακοί διαχρονικοί κανόνες καιαπαιτούν, αξιώνουν τον άνθρωπο ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα και όχι ως εξάρτημα, άβουλο και υποταγμένο σε βουλήσεις τρίτων και δη βουλήσεις ποικίλων εξουσιών, που αναδύονται μέσα από τις εξειδικευμένες αυτές εφαρμογές. Και έτσι, λίγο πιο πέρα, η σκέψη μας και η ανησυχία μας οδηγείται ευθέως στους κινδύνους για την επιβίωση της δημοκρατίας, διότι οι βάσεις του πολιτεύματος, όπως είναι δεδομένο, δεν ορίζονται από τις κείμενες μόνο διατάξεις αλλά και από τις αξιακές αρχές, που λειτουργούν και στηρίζουν τη δημοκρατία και από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις επιβίωσης αυτής, που είναι ηθεσμική αυτοσυγκράτηση που οφείλουν να δείχνουν οι εκάστοτε κυβερνώντες, με στόχο πάντοτε την προστασία ατόμου και κοινωνίας3. Η μεγάλη, λοιπόν, πρόκληση είναι να κινούμαστε στη μελέτη των σύγχρονων κειμένων κανονιστικών διατάξεων με αυτό το «οξυδερκές βλέμμα», που τροφοδοτείται από την ιστορία, τη γνώση, την επίγνωση, την ενσυναίσθηση και την πρόβλεψη των επερχομένων είτε ως δεδομένων είτε ως μελλοντικών κινδύνων, εφόσον οι πηγές των επερχομένων έχουν ήδη αναβλύσει το προϊόν τους. 1 Βλ.