Το εκκλησιαστικό οικογενειακό δίκαιο και η θεσμική λειτουργία των εκκλησιαστικών δικαστηρίων στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Αρχείο Ιεράς Μητρόπολης Αδριανουπόλεως (1838-1944)

Abstract

Η παρούσα ερευνητική διπλωματική εργασία πραγματεύεται το εκκλησιαστικό οικογενειακό δίκαιο και τη θεσμική λειτουργία των εκκλησιαστικών δικαστηρίων στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την παράθεση ιστορικής επισκόπησης η οποία περιγράφει το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής στην οποία αναφέρεται η παρούσα εργασία και περιλαμβάνει αναφορά στην απονομή δικαιοσύνης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις της, καθώς και στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Εν συνεχεία, παρουσιάζεται αναλυτικά η μεθοδολογία που επιλέχθηκε να ακολουθηθεί, καθώς και οι στόχοι που αναμένονται να επιτευχθούν μέσω αυτής. Οι στόχοι της παρούσας ερευνητικής διπλωματικής εργασίας επιτυγχάνονται κυρίως μέσω της διερεύνησης των Κωδίκων της Ιεράς Μητρόπολης Αδριανουπόλεως. Αναλυτικότερα, η παρούσα ανάλυση βασίζεται σε στοιχεία που έχουν αντληθεί από το αρχείο της Ιεράς Μητρόπολης Αδριανουπόλεως, που φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας και επιχειρεί να εντάξει τα στοιχεία αυτά μέσα στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των οθωμανικών μεταρρυθμίσεων. Ως επιμέρους στόχοι τίθενται η διερεύνηση δικαστικών εγγράφων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου, της εθνοτικής καταγωγής των συμβαλλόμενων μελών των δικαστικών εγγράφων, τις αιτίες των διαζυγίων και των διαλύσεων αρραβώνων, την έκβαση της εκδίκασης των υποθέσεων, καθώς και τη σύνδεση των αποφάσεων με την εκάστοτε νομική συλλογή στην οποία βασίστηκαν, όπου αυτό είναι δυνατό. Πραγματοποιείται ακόμη η μελέτη των συνθηκών κάτω από τις οποίες εκδικάστηκαν οι εκάστοτε υποθέσεις, αποσκοπώντας στην διερεύνηση του τρόπου εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου. Το τελευταίο επιτυγχάνεται παράλληλα και μέσω της παράθεσης των νομικών συλλογών, που καθόρισαν σημαντικά το οθωμανικό δίκαιο, καθώς και μέσω της παρουσίασης του τρόπου λειτουργίας των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων και της Δημογεροντίας. Πραγματοποιείται επίσης, η ανάλυση του δείγματος των πρωτογενών πηγών, καθώς και η παρουσίαση των ποσοτικών δεδομένων που προέκυψαν. Τέλος, εξάγονται συμπεράσματα και προτάσεις για μελλοντική έρευνα, τα οποία βασίστηκαν αφενός στην βιβλιογραφική επισκόπηση, αφετέρου όμως και σε μεγαλύτερο βαθμό στα ευρήματα της ανάλυσης των πρωτογενών πηγών.