Εκτελεστικές λειτουργίες και παραγωγή τυχαίων αριθμών

Abstract

Κατά την ανάπτυξη τα παιδιά εμφανίζουν σημαντική βελτίωση στον έλεγχο των σκέψεων και των ενεργειών τους. Η αλλαγή αυτή αποδίδεται στην ανάπτυξη των εκτελεστικών λειτουργιών, των ανώτερων γνωστικών διαδικασιών που ελέγχουν τη στοχοκατευθυνόμενη συμπεριφορά. Σε αντίθεση με τις πρώιμες θεωρήσεις για την ενιαία φύση των εκτελεστικών λειτουργιών, πιο πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι ο γνωστικός έλεγχος διακρίνεται σε τρεις τουλάχιστον βασικές συνιστώσες: τη γνωστική εναλλαγή ή ευελιξία, την αναστολή, και την παρακολούθηση και ενημέρωση του περιεχομένου της εργαζόμενης μνήμης. Ένα από τα σύνθετα γνωστικά έργα που χρησιμοποιούνται ευρέως για τη διερεύνηση των εκτελεστικών λειτουργιών είναι η Παραγωγή Τυχαίων Αριθμών (ΠΤΑ). Ένας μεγάλος αριθμός ερευνών έχει αναδείξει τη στενή σχέση ανάμεσα στην ικανότητα τυχαιοποίησης και τις εκτελεστικές λειτουργίες καθώς και τη συμβολή των προμετωπιαίων δομών στην παραγωγή τυχαίων ακολουθιών. Με βάση, (1) την παραγοντική δομή των δεικτών μέτρησης της τυχαιότητας στα έργα ΠΤΑ που εντοπίστηκε από τους Towse & Neil (1998), (2) τα ευρήματα προηγούμενων ερευνών που υποδεικνύουν ότι οι συγκεκριμένοι παράγοντες συνδέονται με τις εκτελεστικές λειτουργίες της αναστολής και της εργαζόμενης μνήμης, και (3) τα αποτελέσματα της διερευνητικής ανάλυσης παραγόντων στα δεδομένα της παρούσας έρευνας, ο κύριος στόχος αυτής της εργασίας ήταν να μελετήσει την επίδραση της ηλικίας στην παραγωγή τυχαιότητας σε παιδιά ηλικίας 7 έως 15 ετών (n = 106), σε τρεις ηλικιακές ομάδες (7-9, 10-12, και 13-15 ετών). Η επίδραση της ηλικίας βρέθηκε να είναι σημαντική για την επίδοση σε 4 από τους 7 δείκτες μέτρησης της τυχαιότητας, ειδικά ανάμεσα στη μικρότερη και τη μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα. Επιπλέον, διερευνήθηκε η ικανότητα τυχαιοποίησης των συμμετεχόντων, συγκρίνοντας τις τυχαίες ακολουθίες τους με ισάριθμες ψευδοτυχαίες αλληλουχίες που δημιουργήθηκαν από ένα πρόγραμμα Η/Υ. Οι τυχαίες ακολουθίες των συμμετεχόντων διέφεραν με στατιστικώς σημαντικό τρόπο από τις ακολουθίες του Η/Υ, εμφανίζοντας μεγαλύτερη στερεοτυπία, όπως αναμενόταν. Διαφορές φύλου στην ικανότητα τυχαιοποίησης των συμμετεχόντων δεν εντοπίστηκαν. Τέλος, η υπόθεση ότι η επίδοση στους δείκτες μέτρησης της τυχαιότητας που σχετίζονται με τη λειτουργία της αναστολής, θα συσχετιζόταν με την επίδοση στη δοκιμασία Stroop δεν επιβεβαιώθηκε. Οι προτάσεις για μελλοντική έρευνα περιλαμβάνουν τη μελέτη της ηλικίας ως συνεχούς μεταβλητής και τη χρήση περισσότερων νευροψυχολογικών εργαλείων.