Προσκυνηματική πίστη και πανηγυρικές συγκρούσεις

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί τη Διπλωματική μου στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ιστορία, Ανθρωπολογία και Πολιτισμός στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη» του τμήματος Βαλκανικών Σλάβικων και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η εργασία παρουσιάζει τους αγώνες ιπποδρομιών στη Λήμνο κατά τον εορτασμό των έφιππων Αγίων μέσα από το πρίσμα της προσκυνηματικής πίστης. Στην περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα στις περιοχές της Βαλκανικής Χερσονήσου εμφανίζονται κοινές θρησκευτικές λειτουργίες αλλά και πρακτικές πίστης, διαμορφώνοντας ένα ιδιόμορφο θρησκευτικό σκηνικό στην περιοχή. Οι πιστοί προσπαθούν να αποκτήσουν την αμεσότητα με το θείο, να γίνουν λειτουργοί ή και μέτοχοι της Θείας Πρόνοιας μέσα από διάφορες τελετουργίες. Τα πανηγύρια αποτελούν ένα χώρο συνάντησης των πιστών αλλά και ένα λατρευτικό τυπικό μέσα από το οποίο οι πιστοί αναζητούν τη θεία χάρη του Αγίου. Κατά τη διάρκεια των πανηγυριών γίνονται διάφορες θρησκευτικές τελετουργίες μέσα από της οποίες πολλοί παρευρισκόμενοι βρίσκουν ανακούφιση και παρηγοριά σε προσωπικά τους αδιέξοδα. Στο νησί της Λήμνου γίνονται ιπποδρομίες προς τιμή των έφιππων Αγίων Δημητρίου και Γεωργίου, με πλήθος κόσμου να συμμετέχει σε αυτό το είδος προσκυνήματος για να λάβει τη χάρη του εορτάζοντας Αγίου. Κατά τη διάρκεια των ιπποδρομιών και μεταξύ των συμμετεχόντων σε αυτά τα πανηγυρικά δρώμενα προκύπτουν εντάσεις, οι οποίες οδηγούν σε δυσάρεστες διενέξεις. Η τιμή, η ανδρεία και η τόλμη είναι τρεις συνιστώσες οι οποίες καθορίζουν τους αγώνες. Ανάλογα με το αποτέλεσμα που θα φέρει ο κάθε διαγωνιζόμενος καθορίζεται και η θέση του στην τοπική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας ερευνητικής μελέτης είναι να εξετάσει τη σημασία των ιπποδρομιών τόσο ως ένα τελετουργικό δρώμενο όσο και ως ένα είδος προσκυνηματικής πίστης μέσα στην τοπική κοινωνία. Η έρευνα αφορά τις πρακτικές συμμετοχής στις ιπποδρομίες αφενός της κοινότητας και αφετέρου των πρωταγωνιστών.