Η μεταφορά της οκταηχίας της βυζαντινής μουσικής και των τροπικών της υπομονάδων στο πεντάγραμμο

Abstract

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο γράφων προέρχεται από την δυτική μουσική, από το καλλιτεχνικό αντικείμενο του πιάνου, έχει ωστόσο ενδιαφέρον για την βυζαντινή μουσική, και για τον λόγο ότι αυτή αποτελεί μέρος της ελληνικής μουσικής παράδοσης που επιβιώνει στις μέρες μας, είναι μια ζωντανή μουσική, αφού χρησιμοποιείται νυχθημερόν στις λατρευτικές ακολουθίες της εκκλησίας. Η βυζαντινή μουσική στηρίζεται θεωρητικά στο Οκτάηχο τροπικό Σύστημα. Ο κάθε ένας όμως από τους οκτώ βασικούς ήχους έχει διάφορα μελωδικά σχήματα τα οποία λειτουργούν με σύνθετες τροπικές συμπεριφορές. Το αποτέλεσμα είναι η βασική Οκταηχία να λειτουργεί με εικοσιοκτώ (28) μελωδικές υπομονάδες. Τελευταία όλο και περισσότεροι μουσικοί της ευρωπαϊκής (δυτικής) μουσικής ενδιαφέρονται για τους τρόπους της βυζαντινής μουσικής. Η παρασημαντική όμως της βυζαντινής μουσικής είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού τα σημαδόφωνά της δίνουν και ιδιαίτερες λεπτές κινήσεις της φωνής. Κρίσιμο είναι και το θέμα των έλξεων στην βυζ. μουσική, αφού χρησιμοποιούνται διαστήματα μικρότερα του ημιτονίου. Η λύση είναι η μεταφορά των μελωδιών της βυζαντινής μουσικής και στο πεντάγραμμο, με χρήση ειδικών έλξεων και μελισματισμών, ώστε βασικά στοιχεία της μουσικής αυτής να γίνουν κατανοητά και από γνώστες της ευρωπαϊκής μουσικής. Στην παρούσα εργασία μεταφέρονται στο πεντάγραμμο και σχολιάζονται οι βασικές μελωδικές εκδοχές της οκταηχίας. Κυρίως μεταφέρονται οι απλές εκδοχές των τριών γενών μελοποιίας, του ειρμολογικού, στιχηραρικού και παπαδικού μέλους