Οι υδάτινοι πόροι στην αραβοϊσραηλινή διαμάχη: μια βιβλιογραφική και ανθρωπολογική προσέγγιση

Abstract

Η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να αναδείξει την προβληματική στη σημασιοδότηση της αραβοϊσραηλινής διαμάχης αναφορικά με το ζήτημα των υδάτινων πόρων στη Μέση Ανατολή. Για τη διερεύνηση όλων των πτυχών του θέματος η συγκεκριμένη διεπιστημονική εργασία λαμβάνει υπόψη τον ευρύτερο διάλογο με τις ιστορικές πηγές, τη γεω-πολιτική προσέγγιση, την ιστορικότητα της διαμάχης των υδάτων, την ανθρωπολογική και πολιτική εννοιολόγηση και τέλος την εθνογραφική αποδόμηση. Η μελέτη αποσκοπεί στην ανθρωπολογική και εθνογραφική διευθέτηση πτυχών της διαμάχης που υπαγάγουν την αποκλεισμένη παλαιστινιακή πλευρά κάτω από πολιτικές εξουσίας οι οποίες εντάσσονται στα ευρύτερα εργαλεία του μηχανισμού ελέγχου. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της παρούσας ερευνητικής- εθνογραφικής εργασίας, η προτεραιότητα που δίνεται στην διαχείριση της υδρολυτικής κρίσης – η οποία στην πραγματικότητα αγγίζει όλη τη Μέση Ανατολή – και η νοηματοδότησή της σε σχέση με μια γείτονα χώρα/περιοχή από την πλευρά του Ισραήλ θεάται πάντα υπό την οπτική των πολιτικών ελέγχου. Αυτομάτως μια τέτοια αντιμετώπιση με τη σειρά, εκτός του γεγονότος που μετατρέπεται σε έναν άλλο μοχλό αποκλεισμού, μειονοτικοποίησης και ελέγχου στα χέρια του σύγχρονου μιλιταριστικού κράτους του Ισραήλ, στην πραγματικότητα παγιδεύει τις υποκειμενικότητες σε μια ατέρμονη αναζήτηση πολιτειότητας και άλλων λαβών που τις συνδέουν με τον φυσικό χώρο-τόπο, τον πολιτισμό και την παράδοση που αυτός ο τόπος φέρνει. Η προσπάθεια εντοπισμού και ανάδειξης αυτής της «προβληματικής» -υπερτοπικής- πολιτειότητας, καθώς και η αποκωδικοποίηση διαφόρων πρακτικών που έχουν ως σημείο αναφοράς τη χρήση του νερού και τη νοητική σημασιοδότητησή του, αποτελούν δύο κεντρικά ζητήματα αυτής της έρευνας. Από την άλλη, η σύνδεση των πρακτικών αυτών με τα γενικότερα «βιοπολιτικά» και «εκπολιτιστικά» εγχειρήματα - παραγγέλματα από μόνη της συγκροτεί έναν θεματικό κύκλο που επιχειρήται σε ένα αρχικό επίπεδο να απαντηθεί στις σελίδες που ακολουθούν. Εύχομαι η παρούσα διπλωματική εργασία να αποτελέσει μια μικρή συνεισφορά, ή καλύτερα ακόμα ένα μικρό ερέθισμα για μελλοντικές μελέτες με σκοπό την βαθύτερη και αναλυτικότερη μελέτη της υδρολυτικής κρίσης στην Παλαιστίνη και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την καθηγήτρια μου κυρία Φωτεινή Τσιμπιρίδου για την κατατόπιση και τις συμβουλές της. Ιδιαίτερες ευχαριστίες σε όλους τους ανθρώπους του Παλαιστινιακής παροικίας, του Παλαιστινιακού Συλλόγου και όλα τα άλλα άτομα που δέχτηκαν να συνομιλήσουν μαζί μου για διάφορα ζητήματα αναφορικά με την Παλαιστίνη και την Μέση Ανατολή. Τέλος, ιδιαίτερες ευχαριστίες στους γονείς μου για τη στήριξή τους σε όλα τα βήματά μου.

This Master thesis investigates the problematic significance of the Israeli-Palestinian water conflict while tracing the driving forces behind the water conflict in the Middle East between the Arab minority (Palestine) and the established state of Israel. Different aspects of the subject are approached through an interdisciplinary process/methodology that takes into serious consideration the broader dialogical interrelation/interaction with primary and secondary historical sources, geo-political perspectives, the historicity of the conflict involving water, its anthropological and political conceptualization, and finally the ethnographic angle. The pivotal aims of this study focus primarily on the anthropological/ethnographical establishment of viewpoints/perspectives on the conflict, which are imposed upon the Palestinians under submissive politics of power, as one aspect, among other broader tools, of a control mechanism of the state. Findings of this bibliographical and anthropological-ethnographical work show that Israel has given priority to the management of the hydrolytic crisis – which is actually a common problem throughout the entire Middle East – and its conceptualization/signification in a relative interconnection within the context of neighboring countries and the region as a whole. The problem has always been considered one part of general policies of control and exclusion. Such treatment in turn, in addition to being transformed into another lever of exclusion, minoritization and control in the hands of the modern militaristic state of Israel, which traps the subjects in an endless pursuit of citizenship and other links with the culture and tradition of the topos. Attempts to identify and highlight this problematic “trans-local” citizenship, as well as to decipher various practices related to the use of water and its intellectual hermeneutic, are the two central issues of this research. On the other hand, linking such practices to the broader bio-political and cosmo-political ventures-orders in itself constitutes a thematic circle, concerning which an attempt is made herein, at an initial level at least, to provide some explanation. The hope is that this thesis will provide a small contribution, or rather a small impetus to future studies, concerning a deeper and more in-depth study of the hydrolytic crisis in Palestine and the wider Middle East region.