Η φοροδιαφυγή του φόρου εισοδήματος και η αποτελεσματικότητα της φορολογικής συμμόρφωσης

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κυβερνήσεις και οι ομάδες πίεσης δημιούργησαν ένα εξαιρετικά πολύπλοκο και μη διαφανές σύστημα, το οποίο συνέδεε κατά τρόπο τυχαίο μια ποικιλία κοινωνικών, πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων. Ένα ογκώδες, αλλά κατακερματισμένο, νομικό πλαίσιο στήριξε μια φορολογική διάρθρωση σε μια λεπτή βάση, η οποία, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ικανότητα συλλογής των εκτιμώμενων φόρων, προκάλεσε σημαντική δημοσιονομική αποτυχία. Η οικονομική κρίση το 2008 έφερε στο φως όλες τις ανεπάρκειες του φορολογικού συστήματος, αλλά τα ζητήματα δεν έπρεπε να αντιμετωπιστούν αρκετά χρόνια αργότερα. Η Ευρώπη επέλεξε έναν ευρύτερο κρατικό τομέα και αν και αυτή η κίνηση δεν ήταν ομοιόμορφη, αντανακλούσε ξεκάθαρα μια πολιτική επιλογή που έγινε πιο εμφανής στις χώρες όπως η Ελλάδα, να συγκλίνουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα πιέζοντας την φορολογική επιβάρυνση, αντί να μειώσουν τις δαπάνες τους. Η φορολογική επιβάρυνση φάνηκε να διευθετείται μετά από την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης της τελευταίας δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα και ακόμη και ελαφρώς να μειώνεται. Η εξέλιξη αυτή επηρεάστηκε από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η οποία επηρέασε την αύξηση των φορολογικών εσόδων. Η φορολογική επιβάρυνση μειώθηκε ελαφρά και προσωρινά, δεδομένης της ανάγκης για δημοσιονομική εξυγίανση στις περισσότερες χώρες. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφονται οι έννοιες της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής καθώς και του φόρου εισοδήματος. Προχωρώντας στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύουμε το ελληνικό φορολογικό σύστημα και το φαινόμενο τη φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Έπειτα στο τρίτο κεφάλαιο μελετάμε τις επιπτώσεις της φορολογίας τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στις επιχειρήσεις. Στη συνέχεια στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζουμε τη φορολογική συμμόρφωση και την αποτελεσματικότητα τω φορολογικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζουμε τα συμπεράσματα και τις προτάσεις μας.