Η ποιότητα ζωής και η ποιότητα εργασιακής ζωής του νοσηλευτικού ανθρώπινου δυναμικού : η περίπτωση ενός δημόσιου νοσοκομείου

Abstract

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι νοσηλευτές αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού στα νοσοκομεία και χωρίς τη συνεισφορά τους η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και η αποτελεσματική φροντίδα των ασθενών δε θα μπορούσε να επιτευχθεί. Θα έπρεπε επομένως να εξασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας εργασιακής ζωής για τους νοσηλευτές, το οποίο με τη σειρά του θα εξασφάλιζε και ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής. Ωστόσο, το νοσηλευτικό επάγγελμα χαρακτηρίζεται διεθνώς από πάρα πολύ υψηλά επίπεδα σωματικής καταπόνησης, ενώ την ίδια στιγμή οι νοσηλευτές καλούνται καθημερινά να ανταπεξέλθουν σε ένα πολύ απαιτητικό, ανταγωνιστικό και ψυχοφθόρο περιβάλλον με αμφίβολη ανταποδοτικότητα. Είναι σημαντικό λοιπόν να γνωρίζουμε πόσο ικανοποιημένοι είναι οι νοσηλευτές από την ποιότητα της εργασιακής τους ζωής, ποιο είναι το επίπεδο της ποιότητας ζωής τους και ποια χαρακτηριστικά επηρεάζουν αρνητικά τους παράγοντες αυτούς, ώστε να σχεδιάζονται και να εφαρμόζονται αποτελεσματικά βελτιωτικές πρακτικές.

ΣΚΟΠΟΣ: Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματοποιήθηκε με σκοπό να προσδιοριστεί το επίπεδο ποιότητας ζωής και το επίπεδο ποιότητας εργασιακής ζωής του νοσηλευτικού προσωπικού ενός γενικού νοσοκομείου και κατόπιν να προσδιοριστεί η σχέση των παραγόντων αυτών με επιλεγμένες δημογραφικές και σχετιζόμενες με την εργασία μεταβλητές. Επιπρόσθετος στόχος ήταν να εξεταστεί η πιθανότητα το επίπεδο ποιότητας εργασιακής ζωής και το επίπεδο ποιότητας ζωής των νοσηλευτών να σχετίζονται μεταξύ τους.

ΜΕΘΟΔΟΣ: Η έρευνα διενεργήθηκε στο Γ.Ν.Θ. «Γ. Γεννηματάς» την χρονική περίοδο από 20/5/2019 έως 19/7/2019. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 150 νοσηλευτές όλων των βαθμίδων (ποσοστό ανταπόκρισης 65,8%) και η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο βασίστηκε στην κλίμακα WHOQOL-BREF, η οποία διερευνά την ποιότητα ζωής και στο εργαλείο μέτρησης της ποιότητας εργασιακής ζωής των νοσηλευτών (QNWL), που αναπτύχθηκε από την Brooks. Η αξιοπιστία των ερωτηματολογίων ελέγχθηκε και βρέθηκε ικανοποιητική (WHOQOL-BREF: Cronbach’s α=0,841, QNWL: Cronbach’s α= 0,895). Η επεξεργασία και η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη χρήση του Microsoft Office Excel 2007 και του IBM SPSS Statistics Version 20.0, ενώ ο έλεγχος συσχετίσεων μεταξύ των μεταβλητών πραγματοποιήθηκε με τους ελέγχους Kruskal-Wallis και Mann-Whitney και το συντελεστή συσχέτισης Spearman.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το συνολικό επίπεδο ποιότητας ζωής των νοσηλευτών υπολογίστηκε ίσο με 63,46±13,99. Συγκεκριμένα, το επίπεδο ποιότητας ζωής στον τομέα Σωματική Υγεία ήταν 62,23±18,89, στον τομέα Ψυχολογική Υγεία ήταν 63,44±15,59, στον τομέα Κοινωνικές Σχέσεις ήταν 72,56±19,88 και στον τομέα Περιβάλλον ήταν 55,61±15,52. Όσον αφορά το συνολικό επίπεδο ποιότητας εργασιακής ζωής, υπολογίστηκε ότι ισούται με 125,17±16,99. Πιο αναλυτικά, η τελική βαθμολογία στη διάσταση Εργασιακή Ζωή/Ζωή στο σπίτι ήταν 16,25±2,88 και στη διάσταση Σχεδιασμός Εργασίας ήταν 31,58±4,59, ενώ η τελική βαθμολογία στις διαστάσεις Εργασιακό Περιβάλλον και Εργασιακός Κόσμος ήταν 62,96±10,74 και 14,38±2,65 αντίστοιχα. Τέλος, από τον έλεγχο συσχετίσεων προέκυψε θετική στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ ποιότητας ζωής και ποιότητας εργασιακής ζωής (p< 0,01, r=0,64), ενώ παράλληλα εντοπίστηκε σχέση μεταξύ της ποιότητας ζωής και της οικογενειακής κατάστασης και της ποιότητας εργασιακής ζωής με το επίπεδο εκπαίδευσης και την προϋπηρεσία στο παρόν τμήμα εργασίας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι νοσηλευτές αισθάνονται μέτρια ικανοποιημένοι από τη γενική κατάσταση της υγείας τους και από το συνολικό επίπεδο ποιότητας ζωής τους. Παράλληλα δεν εμφανίζονται ιδιαίτερα ικανοποιημένοι ούτε από την ποιότητα της εργασιακής τους ζωής. Tα αποτελέσματα της έρευνας μάλιστα έδειξαν ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας εργασιακής ζωής και της ποιότητας ζωής των νοσηλευτών, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι νοσηλευτές που παρουσιάζουν χαμηλό επίπεδο ποιότητας εργασιακής ζωής, τείνουν να έχουν και χαμηλό επίπεδο ποιότητας ζωής. Θα πρέπει λοιπόν οι αρμόδιες αρχές να αναπτύξουν στρατηγικές με σκοπό να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και τη συνολική ποιότητα εργασιακής ζωής των νοσηλευτών, έτσι ώστε να έχουν την ικανότητα να προσφέρουν στους ασθενείς την πιο ποιοτική φροντίδα, χωρίς οι ίδιοι να θυσιάζουν τη δική τους ποιότητα ζωής.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: νοσηλευτικό προσωπικό, ποιότητα ζωής, ποιότητα εργασιακής ζωής