Μορφοσυντακτικά ελλείμματα σε παιδιά με διαταραχές αυτιστικού φάσματος με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης : η περίπτωση των αναφορικών προτάσεων

Abstract

Οι Δευτερεύουσες Αναφορικές Προτάσεις έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης για πολλούς ερευνητές, καθώς παρουσιάζει ενδιαφέρον ο τρόπος κατάκτησής τους λόγω της περίπλοκης σύνταξης. Ωστόσο, οι έρευνες που εξετάζουν την ικανότητα αυτή σε παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος είναι περιορισμένες. Η διαταραχή αυτή παρουσιάζει ετερογένεια όσον αφορά τις γλωσσικές ικανότητες των ατόμων. Είναι γεγονός πως περισσότερο επηρεάζεται ο τομέας της πραγματολογίας. Πολλές έρευνες έχουν επικεντρωθεί στη μορφοσύνταξη, όμως απουσιάζουν μελέτες που αφορούν τις Αναφορικές Προτάσεις και την επεξεργασία τους σε πληθυσμό με αυτισμό. Το ζήτημα αυτό έδωσε το έναυσμα για την παρούσα έρευνα. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι εάν τα παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα στην κατανόηση των Αναφορικών Προτάσεων συγκριτικά με παιδιά τυπικής ανάπτυξης και ποιο είδος γίνεται περισσότερο κατανοητό (Αναφορικές Υποκειμένου ή Αναφορικές Αντικειμένου). Στην έρευνα συμμετείχαν δύο ομάδες παιδιών ηλικίας 6-11 ετών. Η πρώτη αποτελείται από 8 παιδιά που έχουν διαγνωστεί με αυτισμό και συνυπάρχει με νοητική καθυστέρηση, ενώ η δεύτερη από 27 παιδιά τυπικώς αναπτυσσόμενα. Σε κάθε παιδί χορηγήθηκαν τρεις δοκιμασίες: μη λεκτική νοημοσύνη (Raven’s CPM), δεκτικό λεξιλόγιο (ελληνική προσαρμογή του Peabody Picture Vocabulary Test [PPVT-R]) και το εργαλείο Κατανόησης Αναφορικών Προτάσεων των Guasti, Stavrakaki & Arosio (2008), το οποίο αξιολογεί την επίδραση που ασκεί η μορφολογία στην κατανόηση Αναφορικών Προτάσεων. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος δυσκολεύονται περισσότερο στην κατανόηση των Αναφορικών Προτάσεων, σημειώνοντας χαμηλότερες επιδόσεις στις Αναφορικές Αντικειμένου με μορφολογικό μαρκάρισμα της πτώσης. Ωστόσο, υψηλότερες ήταν στις Αναφορικές Υποκειμένου όπου υπήρχε συμφωνία Αριθμού. Τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης παρουσίασαν εμφανώς καλύτερες επιδόσεις, χωρίς όμως να έχουν σημαντικές διαφορές στις Αναφορικές Προτάσεις Αντικειμένου. Τα ευρήματα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο στον τομέα της Εκπαίδευσης, όσο και της Λογοθεραπείας, προκειμένου να σχεδιαστούν κατάλληλα προγράμματα παρέμβασης, που θα ευνοήσουν την κατάκτηση των Αναφορικών Προτάσεων σε παιδιά με αυτισμό.