Η άσκηση της ηγεσίας στη διαπολιτισμική εκπαίδευση μέσα από το διάλογο του Jürgen Habermas και του Charles Taylor

Abstract

Η διαπολιτισμική εκπαίδευση αποτέλεσε τον τρόπο αντιμετώπισης της πολιτισμικής πολυμορφίας των κρατών δίνοντας έμφαση στην αλληλοαναγνώριση και ανοχή. Με την πάροδο του χρόνου ισχυροποιήθηκε η άποψη ότι στο πεδίο της εκπαίδευσης, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα που να παρέχουν επαρκείς ευκαιρίες για γνώση του πολιτισμού των μειονοτήτων που υπάρχουν στην επικράτεια τους. Σύμφωνα με τις θεωρίες που διαμορφώθηκαν εμφανίστηκε ο όρος της πολυπολιτισμικότητας που αφορά μια κοινωνική πραγματικότητα συνύπαρξης ατόμων από διαφορετικούς πολιτισμούς, ενώ ο όρος της διαπολιτισμικότητας περικλείει όλη τη διαδικασία που διαμορφώνει η συνύπαρξη αυτή. Η διαπολιτισμικότητα κατέδειξε τη δυναμική σχέση μεταξύ των υποκειμένων που δημιουργείται κατά το διαπολιτισμικό διάλογο, έχοντας ως αποτέλεσμα τη γέννηση νέων πολιτισμικών στοιχείων. Η εκπαιδευτική ηγεσία καλείται να λύσει ζητήματα διασφάλισης ίσων ευκαιριών και ισότιμης κοινωνικής συμμετοχής, μέσω της διαχείρισης των πολιτισμικών διαφορών. Ο πολιτισμικός σχετικισμός αντιμετωπίζει το θέμα αυτό μέσω ενός κανονιστικού παραδείγματος δικαιοσύνης υποστηρίζοντας τη δίκαιη κατανομή αγαθών και ζητώντας κοινωνική ισότητα. Ο πολιτισμικός οικουμενισμός αξιώνει την πλήρη εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τη διασφάλιση της κοινωνικής ισότητας και την αυτόνομη εξέλιξη των ατόμων. Η εργασία έχει ως βασικό σκοπό α) να τονίσει το ρόλο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και ηγεσίας στην αλληλεπίδραση των ατόμων και των ομάδων με πολιτισμική πολυμορφία β) να καταδείξει το γεγονός ότι η διαπολιτισμική εκπαίδευση δεν περιλαμβάνει μόνο την αποδοχή των διαφορετικών πολιτισμικών αξιών αλλά και τη διασφάλιση των παιδαγωγικών προϋποθέσεων συγκρότησης της προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας όπως πραγματικά υφίσταται υπο το πρίσμα ενός άλλου πολιτισμού, μέσω των θεωριών του Jürgen Habermas και του Charles Taylor. Στην παρούσα βιβλιογραφική έρευνα, καταδεικνύεται ότι οι έννοιες της αναγνώρισης και της ταυτότητας θα μπορούσαν να αποτελέσουν τις αφετηρίες στήριξης της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, προσεγγίζοντας κριτικά τις κοινωνικο πολιτισμικές προϋποθέσεις δόμησης της ατομικής ταυτότητας. Εν κατακλείδι, αναδύεται η περίπλοκη σχέση μεταξύ εκπαίδευσης και δημοκρατίας απαιτώντας έναν εκπαιδευτικό ηγέτη που κατανοεί τις υποκειμενικές νοηματοδοτήσεις των μαθητών στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής επικοινωνίας.