Η συμβολή των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ στην Ελλάδα

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων στην επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, η ανάγκη μείωσης της χρήσης ορυκτών καυσίμων, οι γεωπολιτικές αλλαγές και η μετατόπιση του κέντρου βάρους της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας στην Ασία, καθώς και η αυξανόμενη αστάθεια στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου αναδεικνύουν την ενεργειακή πολιτική σε ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα σε διεθνές επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιχειρώντας την προσαρμογή στις παγκόσμιες προκλήσεις, έχει αναλάβει τη δέσμευση να οικοδομήσει μια Ενεργειακή Ένωση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των μακροπρόθεσμων οικονομικών συμφερόντων και της ευημερίας της Ευρώπης και των πολιτών της. Η νέα κατάσταση στον ενεργειακό τομέα απαιτεί σημαντικές επενδύσεις για τις οποίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να παρέμβει με προγράμματα χρηματοδότησης και δανεισμού. Ένας από τους κύριους φορείς υλοποίησης των προγραμμάτων αυτών είναι τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία. Η συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής στην Ελλάδα, η οποία προσαρμόζεται νομοτελειακά στα πλαίσια που υπαγορεύονται από την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα διεθνή πλαίσια συνεργασίας , πάντα όμως υπό το πρίσμα των ιδιαιτεροτήτων του εθνικού ενεργειακού συστήματος, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι διαρθρωτικές πολιτικές για την ενέργεια στην Ελλάδα ξεκινούν από την ένταξη της στην ΕΕ με τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα και συνεχίζονται με τα Πρώτο, Δεύτερο και Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 και φθάνουν μέχρι σήμερα στο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης 2014-2020. Ενώ αρχικά υπήρξαν σοβαρές δυσχέρειες και καθυστερήσεις στην υλοποίηση τους, στην πορεία η εναρμόνιση του εθνικού θεσμικού πλαισίου με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, η βελτίωση του γενικότερου οργανωτικού πλαισίου και η εξάλειψη των γραφειοκρατικών εμποδίων οδήγησε στην επιτυχή εφαρμογή τους. Βέβαια, παρ' όλο που η Ελλάδα παρουσίασε αξιοσημείωτη πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα τα τελευταία χρόνια, οι τρέχουσες πολιτικές δεν επαρκούν για την καθοδήγηση του ελληνικού ενεργειακού τομέα στην κατεύθυνση της μακροπρόθεσμης ενεργειακής μετάβασης. Η εκπόνηση ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδυτικών πρωτοβουλιών ικανών να οδηγήσουν σε νέες θέσεις απασχόλησης και ανάπτυξη του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος και τελικά να καταστήσουν τον ενεργειακό τομέα αναπτυξιακό μοχλό της ελληνικής οικονομίας.