Διδακτική παρέμβαση για τη βελτίωση της φωνολογικής επίγνωσης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με χαμηλές προαναγνωστικές δεξιότητες

Abstract

Η εκμάθηση της ανάγνωσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση όχι μόνο για την επαγγελματική επιτυχία και την κοινωνική καταξίωση αλλά και για την εκτέλεση απλών έργων της καθημερινότητας. Εδώ και πολλά χρόνια έρευνες έχουν επισημάνει τη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο επίπεδο φωνολογικής επίγνωσης στην προσχολική ηλικία και στις αναγνωστικές δεξιότητες στην αρχή τουλάχιστον της σχολικής περιόδου. Για να μάθει ένα παιδί να διαβάζει και να γράφει πρέπει νωρίτερα να έχει συνειδητοποιήσει ότι οι λέξεις αποτελούνται από συλλαβές και φωνήματα και στη συνέχεια να συνδέσει αυτά τα φωνήματα με τα αντίστοιχα γραφήματα. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος όγκος ερευνών έχει επικεντρωθεί στη σχολική και όχι στην προσχολική ηλικία. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αποδείξει ότι χρησιμοποιώντας ένα εξειδικευμένο υλικό και υλοποιώντας δραστηριότητες για την καλλιέργεια των επιμέρους δεξιοτήτων της φωνολογικής επίγνωσης, σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, είναι δυνατό να ξεπεραστούν δυσκολίες στο χειρισμό των φωνολογικών μονάδων της γλώσσας, οι οποίες πιθανόν να σταθούν εμπόδιο στη μετέπειτα εκμάθηση της ανάγνωσης με την έναρξη της φοίτησης των παιδιών αυτών στο δημοτικό σχολείο. Στο πρόγραμμα παρέμβασης συμμετείχαν τέσσερα νήπια τα οποία φοιτούσαν σε νηπιαγωγείο αγροτικής περιοχής της δυτικής Θεσσαλονίκης. Για την αξιολόγηση πριν και μετά την εφαρμογή του προγράμματος χρησιμοποιήθηκαν τρεις κλίμακες αξιολόγησης της φωνολογικής επίγνωσης και δυο κλίμακες αξιολόγησης της βραχύχρονης μνήμης φωνολογικών πληροφοριών. Η ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν πριν την εφαρμογή του προγράμματος, μια μέρα και δυο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωσή του αλλά και πριν και μετά από κάθε διδασκαλία, έδειξε σημαντική βελτίωση σε όλα τα επίπεδα της φωνολογικής επίγνωσης. Μετά την εφαρμογή του προγράμματος παρέμβασης υπήρξε επίσης βελτίωση στις επιδόσεις των παιδιών στις κλίμακες αξιολόγησης της βραχύχρονης μνήμης φωνολογικών πληροφοριών αναδεικνύοντας τη στενή σχέση των δυο.