Η διαπραγματευτική οδός ως μέσο επίλυσης διαφορών στο πλαίσιο του δικαίου και των οικονομικών

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το μείζον ζήτημα των διαπραγματεύσεων τόσο υπό το πρίσμα της επιστήμης του Δικαίου όσο και υπό το πρίσμα της Οικονομικής επιστήμης. Αρχικά, γίνεται λόγος για την σημασία των διαπραγματεύσεων και την τάση ενίσχυσής τους στην σημερινή εποχή, ενώ, παράλληλα, εξαίρεται η σημαντικότητά τους σε ιδιωτικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Επιπλέον, σημειώνεται η αδήριτη ανάγκη σύζευξης των δύο ως άνω επιστημών σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις εν γένει. Εν συνεχεία, επιχειρείται μία προσέγγιση της έννοιας των διαπραγματεύσεων, αφενός στο πλαίσιο του Δικαίου και της δικαιικής τους ρύθμισης και αφετέρου στο πλαίσιο των Οικονομικών, ιδωμένες ως μέρος της Θεωρίας Παιγνίων και υπό το πρίσμα του Θεωρήματος του Coase. Έπειτα, γίνεται εκτενής αναφορά στην εν συνόλω διαπραγματευτική διαδικασία, όπου εκτίθενται τα είδη των διαπραγματευτικών καταστάσεων, τα στάδια των διαπραγματεύσεων, οι πηγές της διαπραγματευτικής ισχύος των μερών, όπως επίσης και τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τις διαπραγματεύσεις. Περαιτέρω, εξετάζονται τα στοιχεία που σχετίζονται με την εφαρμογή και την τελική έκβαση των επιχειρούμενων διαπραγματεύσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην ορθολογικότητα των ατόμων ως διαπραγματευόμενων μερών, την ύπαρξη συμμετρικής ή ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ τους, τις εν γένει γνωστικές προκαταλήψεις (cognitive biases) που τους διακρίνουν, τις έννοιες της εμπιστοσύνης και του αλτρουισμού ως στοιχείων που διέπουν τα μέρη, αλλά και την στάση των εμπλεκόμενων ατόμων απέναντι στη δέσμευση, με ταυτόχρονη αναφορά στα σημεία απειλής (threat points) μίας διαπραγμάτευσης, στα κόστη συναλλαγής (transaction costs), τον αριθμό των εμπλεκομένων μερών, όπως και την σαφήνεια ή μη των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Αναλύονται, ακόμα, οι πιθανές βασικές εκβάσεις των διαπραγματεύσεων, ενώ, δίδονται και μερικές συμβουλές επιτυχούς διαπραγμάτευσης. Έπειτα, γίνεται εκτενής αναφορά στην εφαρμογή των διαπραγματεύσεων στο Δίκαιο, όπου επιχειρείται να διευκρινισθεί η λειτουργία του νόμου ως προς αυτές, παράλληλα δε, σημειώνονται τα πεδία του Δικαίου που τυγχάνουν δεκτικά διαπραγμάτευσης, ενώ αναλύονται ειδικότερα οι περιπτώσεις της διαμεσολάβησης και του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Τέλος, καταγράφονται τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε ως προς το ζήτημα των διαπραγματεύσεων εν γένει.