Η σχέση της ικανότητας ρύθμισης των συναισθημάτων και της αυτο-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών με την επαγγελματική ικανοποίηση

Abstract

Η επαγγελματική ικανοποίηση αποτελεί έναν βασικό παράγοντα διαμόρφωσης συμπεριφοράς στο χώρο της εργασίας και ιδιαίτερα σε κοινωνικά επαγγέλματα, όπως αυτό του εκπαιδευτικού, δημιουργώντας την ανάγκη για διερεύνηση των παραγόντων που την προάγουν. Ένας σημαντικός αριθμός μελετών έχει δείξει ότι τα προσωπικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών, όπως η συναισθηματική τους νοημοσύνη, συσχετίζονται με την επαγγελματική τους ικανοποίηση και εστιάζουν στις διαστάσεις που επηρεάζουν το εκπαιδευτικό έργο. Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να εξετάσει τη σχέση μεταξύ της ικανότητας ρύθμισης των συναισθημάτων και της αυτο-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών με την επαγγελματική τους ικανοποίηση. Στόχους της έρευνας αποτελούν οι σχέσεις μεταξύ των παραπάνω εννοιών, καθώς και η μελέτη της επίδρασης των δημογραφικών παραγόντων σε αυτές. Στην έρευνα συμμετείχαν 120 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανεξαρτήτως εκπαιδευτικού κλάδου, φύλου, ηλικίας και τόπου υπηρέτησης. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τις ελληνικές μεταφράσεις τριών εργαλείων μέτρησης: του Emotion Regulation Questionnaire (Gross & John, 2003), του Teachers’ Sense of Efficacy Scale (Tschannen-Moran & Woolfolk-Hoy, 2001) και του Employee Satisfaction Inventory (Koustelios, 1991)., τα οποία αξιολογούσαν την ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων, την αυτο-αποτελεσματικότητα και την επαγγελματική ικανοποίηση αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων έχει σημαντικό προβλεπτικό ρόλο στις περισσότερες διαστάσεις της επαγγελματικής ικανοποίησης, υποδεικνύοντας ότι οι εκπαιδευτικοί που ρυθμίζουν επιτυχώς τα συναισθήματά τους, χρησιμοποιώντας κατάλληλες στρατηγικές βιώνουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από το επάγγελμά τους. Τέλος, βρέθηκε ότι οι δημογραφικοί παράγοντες (βαθμίδα εκπαίδευσης, φύλο, πρόσθετες σπουδές, ηλικία και χρόνια υπηρεσίας) που εξετάστηκαν σε σχέση με την ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων, την αυτο-αποτελεσματικότητα και την επαγγελματική ικανοποίηση, σημείωσαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε αρκετά σημεία. Οι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό την τάση να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους με τη γνωστική αναπλαισίωση και ικανοποιούνται περισσότερο από την εργασία τους μέσω του μισθού και των συνθηκών εργασίας στο σχολείο τους, ενώ οι εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό την τάση να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους με την εκφραστική καταστολή και εμφανίζουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της τάξης τους. Το φύλο δεν εμφανίζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε καμία από τις υπό εξέταση μεταβλητές, ενώ σχετικά με τις πρόσθετες σπουδές οι εκπαιδευτικοί που έχουν πραγματοποιήσει πρόσθετες σπουδές ικανοποιούνται περισσότερο από την εργασία τους μέσω της προαγωγής και μισθού σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν πραγματοποιήσει πρόσθετες σπουδές. Η ηλικία σχετίζεται αρνητικά με τη γνωστική αναπλαισίωση και τέλος, τα χρόνια υπηρεσίας στην εκπαίδευση σχετίζονται αρνητικά με τη γνωστική αναπλαισίωση, την ικανοποίηση από τις συνθήκες εργασίας και από τον οργανισμό ως ολότητα και θετικά με την εκφραστική καταστολή. Γίνεται, επομένως, αντιληπτό ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξουν παρεμβάσεις και προγράμματα για την βελτίωση της ικανότητας ρύθμισης των συναισθημάτων και τη βελτίωση της αυτο-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, ώστε να αυξηθεί η επαγγελματική τους ικανοποίηση.