Η σημασία των καλών πρακτικών στο μάθημα της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στους ενήλικες μετανάστες και πρόσφυγες στα πλαίσια της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

Abstract

Η έξαρση του μεταναστευτικού/προσφυγικού ζητήματος τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο δε θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την Ελλάδα, η οποία, εξαιτίας της γεωπολιτικής της θέσης, καλείται να λάβει μέτρα για την ορθή ενσωμάτωση και περαιτέρω προσαρμογή των ανθρώπων αυτών στην ελληνική πραγματικότητα. Η προάσπιση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα έπρεπε να θεωρούνται δεδομένα για την ελληνική κοινωνία και πολιτεία. Η τελευταία, ωστόσο, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο για την ένταξη των μεταναστών/προσφύγων, δεν παρουσιάζει σημάδια ετοιμότητας και συστηματικής λήψης μέτρων ως προς την αποδοχή των ανθρώπων αυτών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την έξαρση του φαινομένου της προκατάληψης από τους γηγενείς προς τους μετανάστες/πρόσφυγες, που ορισμένες φορές καταλήγει ακόμη και σε προστριβές μεταξύ τους. Προκειμένου λοιπόν, να προσαρμοστούν και να ενταχθούν τα άτομα αυτά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, κρίνεται απαραίτητη η εκπαίδευση και η κατάρτισή τους. Οι εκπαιδευτές, ενστερνιζόμενοι τις αξίες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της κριτικής παιδαγωγικής, οφείλουν να αναλάβουν εκπαιδευτική δράση, με στόχο να καταστήσουν ήδη από την αρχή ευνοϊκές αλλά και συμβατές με την ελληνική πραγματικότητα τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων αυτών. Παράλληλα, καλούνται να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις εκείνες, ώστε οι μετανάστες/πρόσφυγες να μετατραπούν σε ενεργούς πολίτες, συμβάλλοντας και αυτοί με τον τρόπο τους στην πρόοδο της κοινωνίας. Με λίγα λόγια, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, που να ενισχύουν το αίσθημα της ομοιογένειας, εξαλείφοντας το ενδεχόμενο της περιθωριοποίησής τους. Οι παρεμβάσεις αυτές, και ειδικότερα στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, θα πρέπει να στηρίζονται σε διδακτικές/καλές πρακτικές, βασιζόμενες στην επικοινωνιακή και γνωστική προσέγγισής της. Η παρούσα έρευνα κλήθηκε να διερευνήσει τη συμβολή των καλών αυτών πρακτικών στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε ενήλικες μετανάστες/πρόσφυγες, από τη σκοπιά των εκπαιδευτών και κατέληξε στα εξής αποτελέσματα: 1) Τη συχνότητα εφαρμογής των καλών πρακτικών για την εκπλήρωση των διδακτικών στόχων της διδασκαλίας, 2) την προσαρμογή των καλών πρακτικών στις ανάγκες, τις κλίσεις και τα χαρακτηριστικά των μεταναστών/προσφύγων, 3) τον ικανοποιητικό βαθμό κατάρτισης των εκπαιδευτικών πάνω στο αντικείμενο της διδασκαλίας τους, αλλά και την επιθυμία τους για περαιτέρω διδακτική εξέλιξη, 4) την αξία της χρήσης καλών πρακτικών επικοινωνιακού και γνωστικού χαρακτήρα, όπως ο διάλογος, το παιχνίδι ρόλων, η χρήση οπτικοακουστικού υλικού κ.α., 5) τη θετική στάση των εκπαιδευομένων ως προς τη χρήση καλών πρακτικών - παρά την αρχική επιφύλαξή τους - και την εφαρμογή των γνώσεών τους στην καθημερινότητά τους. Στην ουσία, οι εκπαιδευτές, για να μπορέσουν να εφαρμόσουν ορθά τις καλές πρακτικές στην εκπαιδευτική διαδικασία, οφείλουν να κάνουν μια σαφή προετοιμασία του μαθήματος, προκειμένου να ανταποκρίνονται επί ίσοις όροις στην εκάστοτε ομάδα, προασπίζοντας της αρχές του ομαδικού πνεύματος και του δημοκρατικού ιδεώδους.