Η μουσική προετοιμασία της Όπερας

Abstract

Αν και η Όπερα γεννιέται περί το 1600, οι κανόνες που διέπουν τη μουσική της προετοιμασία διατυπώνονται ήδη από την εποχή της Αναγέννησης. Κατά την εποχή Baroque και την Κλασική περίοδο, οι κανόνες και οι πρακτικές ερμηνείας ακολουθούν αυτούς που διέπουν την Ρητορική Τέχνη, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ρήτορες. Έτσι διαμορφώθηκε το «ομιλητικό ύφος» που χαρακτηρίζει την ερμηνεία της όπερας της εποχής από το 1600 μέχρι και τα τέλη του 18ου αιώνα. Κυρίαρχη μορφή στην κλασική εποχή είναι ο Mozart, το λυρικό έργο του οποίου αποτελεί την αφετηρία δύο μεγάλων σχολών του Ρομαντισμού: Η ιταλική του όπερα (Οι Γάμοι του Φίγκαρο, Έτσι κάνουν Όλες) εξελίσσεται στο «Ιταλικό Belcanto» των Rossini, Bellini και Donizetti το οποίο κατόπιν οδηγείται στο δραματικό ύφος του G. Verdi και στον Βερισμό, ενώ από το γερμανικό του Singspiel (Μαγικός Αυλός, Αρπαγή από το Σεράι) γεννιέται η εθνική γερμανική όπερα με εκπρόσωπο τον C. M. von Weber ο οποίος εισάγει την τεχνοτροπία του Λιντ του F. Schubert στην όπερα. Τις αρχές της πρακτικής της ερμηνείας που διέπουν την όπερα του Weber, υιοθετεί ο R. Wagner που δημιουργεί το δικό του πλατύ «Τραγουδιστικό Ύφος» που κυριαρχεί στην Ρομαντική εποχή. Στο έργο του R. Strauss ακολουθούνται οι πρακτικές ερμηνείας του Wagner, αλλά στις μη δραματικές όπερες του παρατηρείται μια επιστροφή στις πρακτικές που συναντώνται στον Mozart. Η προετοιμασία της γαλλικής όπερας κατά την εποχή Μπαρόκ και την Κλασική εποχή ακολουθεί ένα πιο αυστηρό ύφος που στηρίζεται στο σταθερό tempo και στον περιορισμό του αυτοσχεδιασμού με την λεπτομερή καταγραφή των μουσικών στολιδιών. Κατά τον 19ο αιώνα ακολουθούνται πρακτικές που εφαρμόζονται στην Ιταλία ενώ προς τα τέλη αυτού, κάνουν την εμφάνιση τους οι βαγκνερικές επιρροές. Η γέννηση των εθνικών σχολών οδηγεί την μουσική προετοιμασία στην μελέτη των ιδιαίτερων παραδοσιακών και λαϊκών μουσικών ιδιωμάτων της κάθε χώρας. Τέλος ο 20ος αιώνας παρουσιάζει μια μεγάλη ποικιλομορφία τεχνοτροπιών που γεννήθηκαν από την ανάγκη για την δημιουργία νέων και περισσότερο εκφραστικών μέσων. Οι νέες εκφραστικές απαιτήσεις οδήγησαν τους συνθέτες στην αναζήτηση νέων οργανικών τεχνικών καθώς και στην χρήση όλων των δυνατοτήτων παραγωγής ήχου από την ανθρώπινη φωνή. H Sprechstimme («Ομιλιτική Φωνή») αποτελεί το αποκορύφωμα της εξέλιξης της φωνητικής τέχνης του 20ου αιώνα καθώς πρόκειται για μια τεχνητή επινόηση των συνθετών και όχι απλώς για την χρήση των ήδη γνωστών δυνατοτήτων παραγωγής ήχου από το ανθρώπινο σώμα

Although Opera was born around 1600, the rules governing the musical preparation were already formulated by the Renaissance. During the Baroque and Classical periods, the performance practices follow the rules that govern the Rhetoric Art, as shaped by the ancient Greek and Latin orators. Thus the "speaking style" was formed, which characterizes the interpretation of the opera from 1600 until the late 18th century. Mozart’s figure dominates the Classical era; his lyrical work is the starting point of two major schools of Romanticism: his Italian operas (Le Nozze di Figaro, Cosi fan tutte) evolve to the "Italian Belcanto” of Rossini, Bellini and Donizetti which later leads to the dramatic style of G. Verdi and Verismo. From his German Singspiel (Magic Flute, Abduction from the Seraglio) the German national opera is born, with the representative C. M von Weber, who introduced the style of Schubert's Lied in the opera. The principles of the performance practice governing Weber’s opera were later adopted by R. Wagner who created his own "Singing Style" that dominates the Romantic era. Wagner's interpretation practices influence the work of R. Strauss, but in his non-dramatic operas a return to practices found in Mozart are observed. The preparation of the French Baroque and Classical opera follows a more austere style based on a fixed tempo and limited improvisation with a detailed notation of musical ornaments. In the 19th century, the Italian practices are followed and, to this end, the Wagnerian influences make their appearance. The birth of National schools leads the musical preparation to the study of the specific traditional and folk musical styles of each country. Finally, the 20th century presents a great diversity of styles born from the need to create new and more expressive means. The new requirements of expression led composers to the searching of new instrumental techniques and the use of all sound production capabilities of the human voice. Sprechstimme is the culmination of the development of vocal art of the 20th century as it is an artificial invention by the composers and does not refer to the use of the already known sound production capabilities of the human body.