Η υιοθέτηση της υπολογιστικής νέφους (Cloud Computing) στην τοπική αυτοδιοίκηση

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο θεματικό πεδίο των Πληροφοριακών Συστημάτων και αντικείμενό της είναι η μελέτη και η διερεύνηση της υιοθέτησης της υπολογιστικής νέφους (cloud computing) στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αρχικά αναλύεται η έννοια του cloud computing, τα χαρακτηριστικά του και τα οφέλη από τη χρήση του, τα πλεονεκτήματα-μειονεκτήματά του, καθώς και τα μοντέλα με τα οποία παρέχεται (μοντέλα υπηρεσίας και μοντέλα ανάπτυξης). Στη συνέχεια, εξετάζεται το ζήτημα της υιοθέτησης του cloud computing στο δημόσιο τομέα, οι προκλήσεις που υπάρχουν αλλά και τα αναμενόμενα οφέλη, καθώς και ο ρόλος του cloud computing στον ανασχεδιασμό των υποδομών ΤΠΕ και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου τομέα, ενώ αναλύεται και η διαδικασία της απόφασης για υιοθέτηση του cloud computing σε δημόσιους οργανισμούς. Επίσης, παρουσιάζονται ενδεικτικές πρωτοβουλίες για την υιοθέτηση του cloud computing στο δημόσιο τομέα, οι οποίες έχουν υλοποιηθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και αντλούνται χρήσιμα συμπεράσματα. Ακολούθως, εντοπίζονται τα μοντέλα για τη μελέτη της υιοθέτησης του cloud computing που χρησιμοποιούνται στη βιβλιογραφία και κατηγοριοποιούνται σε μοντέλα που βασίζονται σε επίπεδα, σε μοντέλα που βασίζονται σε βήματα-στάδια, σε μοντέλα που βασίζονται σε συστατικά και σε εννοιολογικά-θεωρητικά μοντέλα. Στη συνέχεια, μέσω συστηματικής ανασκόπησης της βιβλιογραφίας (systematic literature review - SLR), συλλέγεται, κωδικοποιείται και αναλύεται η βιβλιογραφία που αναφέρεται στην υιοθέτηση του cloud computing με χρήση εννοιολογικών-θεωρητικών μοντέλων, τόσο στην τοπική αυτοδιοίκηση και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με σκοπό την όσο το δυνατόν πληρέστερη εξαγωγή χρήσιμων και αξιοποιήσιμων συμπερασμάτων, καθώς οι μελέτες για υιοθέτηση του cloud computing στο δημόσιο τομέα και ειδικότερα στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι περιορισμένες. Μέσα από τη συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας εντοπίζονται κενά και περιοχές προς επέκταση στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται το κατάλληλο και τεκμηριωμένο θεωρητικό υπόβαθρο για το σχεδιασμό του μοντέλου της εμπειρικής έρευνας της διατριβής. Το μοντέλο αποτελεί ένα συνδυασμό των διεθνώς αναγνωρισμένων και καθιερωμένων μοντέλων TOE, DOI και TAM και περιλαμβάνει πλήθος παραγόντων που επηρεάζουν την υιοθέτηση του cloud computing στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και τις αντίστοιχες ερευνητικές υποθέσεις. Βάσει του προτεινόμενου μοντέλου, πραγματοποιήθηκε πρωτογενής έρευνα σε όλους τους Δήμους της Ελλάδας (325) μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου και το ποσοστό των απαντήσεων ανήλθε στο ιδιαιτέρως υψηλό ποσοστό του 65%. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια-επίπεδα: α) στην ανάλυση με χρήση περιγραφικής στατιστικής και β) στην ανάλυση με χρήση μοντελοποίησης διαρθρωτικών εξισώσεων (structural equation modeling – SEM) για τον έλεγχο της εγκυρότητας, της αξιοπιστίας και της εν γένει καταλληλότητας του μοντέλου, αλλά και τον έλεγχο των ερευνητικών υποθέσεων. Μέσω της ανάλυσης αυτής εξετάζονται οι παράγοντες που επηρεάζουν την υιοθέτηση του cloud computing στην τοπική αυτοδιοίκηση, ελέγχονται οι ερευνητικές υποθέσεις που τέθηκαν κατά το σχεδιασμό του μοντέλου και συγκρίνονται με αποτελέσματα άλλων ερευνών. Τέλος, με βάση τα συμπεράσματα από την ανασκόπηση και την ανάλυση της βιβλιογραφίας, αλλά και σύμφωνα με την ανάλυση των αποτελεσμάτων της εμπειρικής έρευνας, διατυπώνονται χρήσιμα συμπεράσματα και προτάσεις, τόσο για την περαιτέρω επιστημονική διερεύνηση του θέματος όσο και για την υιοθέτηση του cloud computing στην τοπική αυτοδιοίκηση και στους δήμους της Ελλάδας, αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

This doctoral dissertation is placed within the scientific area of information systems and it focuses on the study and analysis of cloud computing adoption in local government authorities. The term of cloud computing is described, along with its characteristics, associated benefits - challenges and models that cloud services are provided. Also, the adoption of cloud computing in the public sector is analyzed, with focus on the challenges and anticipated benefits, as well as the decision making process of migrating to the cloud and the role of cloud computing towards the digital transformation of the public sector. Moreover, indicative initiatives of cloud computing adoption in the public sector are presented, both in Greece and in other European countries, and useful conclusions are drawn. Additionally, the models that are used in the literature for the examination of cloud computing adoption are identified and categorized into layer-based models, step-based models, component-based models and conceptual-theoretical models. Furthermore, a systematic literature review is performed in order to identify, code, classify and analyze the studies that are using conceptual-theoretical models for the examination of cloud computing adoption, both in the public sector and in the private sector, in order to extract as more useful conclusions as possible, due to the fact that studies that refer only to the public sector, and more specifically to local government, are limited. Through the systematic literature review, gaps and areas for improvement in the existing literature are identified, and the substantial theoretical background is developed, for the design of the model to be used in the empirical research. The proposed research model is a combination of the widely used TOE, DOI and TAM conceptual-theoretical models and it includes a number of factors that affect cloud computing adoption in local government, together with the research hypotheses. Based on the proposed model, an empirical research is performed in all the local government authorities in Greece (325) with the use of an electronic questionnaire. The participation to the research was very high (65%) and a valuable set of data was gathered. The analysis of the data is performed in two stages: a) analysis with the use of descriptive statistics and b) analysis with the use of structural equation modeling (SEM), for the verification of the validity, reliability and overall consistency of the model and for the testing of the research hypotheses. Through the analysis, the factors that affect cloud computing adoption in local government are examined and the research hypotheses are discussed and compared to the results of other studies found in the literature. Finally, from the review of the literature and according to the results of the empirical research, useful conclusions are drawn for the successful implementation of cloud computing, implications for local and central government are identified and suggestions for further research are provided.